Ze względu na coraz większy odsetek wykonywanych cięć cesarskich ważnym elementem opieki nad ciężarną jest ocena blizny mięśnia macicy. Dolny odcinek macicy to obszar wymagający kontroli w czasie trwania ciąży u kobiet z cięciem cesarskim w przeszłości. Ultrasonografia pozwala na nieinwazyjne obrazowanie blizny macicy.

Wprowadzenie

W Polsce od lat zwiększa się liczba wykonywanych cięć cesarskich. Ocena blizny mięśnia macicy stała się w związku z tym jednym z ważniejszych elementów opieki nad kobietą w ciąży. Jest to obszar, w którego obrębie może dochodzić do różnych zmian (nadmierne rozciągnięcie, ścieńczenie, wydłużanie się). Kluczowym badaniem pozwalającym na nieinwazyjne obrazowanie blizny macicy jest ultrasonografia (USG). Kolejna ciąża u kobiet po przebytym cięciu cesarskim nie musi oznaczać kolejnego zabiegu z wyboru.¹

W rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) wskazano na możliwość porodu drogami natury po przebytym cięciu cesarskim (VBAC – vaginal birth after cesarean delivery) pod warunkiem odpowiedniego ciągłego monitorowania porodu, przygotowania personelu do ewentualnego pilnego cięcia cesarskiego oraz zgody pacjentki na planowaną próbę porodu.² W kwalifikacji ciężarnej do sposobu rozwiązania ciąży najbardziej przydatne są badanie USG oceniające bliznę macicy po przebytym cięciu cesarskim, które można zrobić także u nieciężarnej kobiety, oraz ocena dolnego odcinka macicy (LUS – lower uterine segment) w okresie okołoporodowym.¹

Ocena dolnego odcinka macicy w okresie okołoporodowym

Wraz z rozwojem ciąży cieśń macicy ulega rozciągnięciu, tworząc LUS. W tym właśnie miejscu wykonywane jest cięcie poprzeczne nadłonowe. Blizna macicy jest miejscem o zmniejszonej wytrzymałości względem pozostałej części dolnego odcinka. Wraz z rozciąganiem i ścieńczeniem staje się ona bardziej podatna na pęknięcia. Sambaziotis i wsp. porównali grubość LUS w drugim trymestrze ciąży u pacjentek po przebytym cięciu cesarskim z grubością LUS u ciężarnych bez tego zabiegu w wywiadzie. Grubość LUS u kobiet z przebytym cięciem cesarskim była istotnie mniejsza. Nie stwierdzono natomiast różnic w grubości LUS między kobietami z przebytym jednym cięciem cesarskim a pacjentkami z dwoma cięciami w przeszłości.³ Podobne wnioski wysnuli Ginsberg i wsp., którzy porównali grubość LUS w trzecim trymestrze ciąży u pacjentek po przebytym cięciu cesarskim w przeszłości z grubością LUS u kobiet bez tego zabiegu w wywiadzie.⁴ Rosenberg i wsp. opisali zależność między zmierzoną grubością LUS w trzecim trymestrze ciąży a udanym VBAC.⁵