Zakażenie wewnątrzmaciczne o etiologii bakteryjnej – wciąż aktualny problem kliniczny
prof. dr hab. n. med. Andrzej Torbé
- Rozpoznawanie wewnątrzmacicznych infekcji bakteryjnych, zaprezentowanie kryteriów opracowanych przez PTGiP, klasycznych kryteriów według Gibbsa oraz klasyfikacji Triple I
- Antybiotykoterapia podstawą leczenia zakażeń wewnątrzmacicznych. Ampicyliny, gentamycyny oraz w wybranych przypadkach penicyliny to skuteczne leki bezpieczne zarówno dla matki, jak i płodu
W polskiej nomenklaturze położniczo-ginekologicznej do określenia procesów związanych z zakażeniem i/lub zapaleniem toczącym się zarówno w jamie macicy, jak i w błonach płodowych używane jest najczęściej szeroko rozumiane pojęcie „zakażenie wewnątrzmaciczne”. W nomenklaturze anglo-amerykańskiej w przypadku stwierdzenia drobnoustrojów w płynie owodniowym, pobranym podczas amniopunkcji, stosuje się skrót MIAC (microbial invasion of the amniotic cavity), a w razie stwierdzenia w nim wyłącznie laboratoryjnych wykładników zapalenia bez obecności drobnoustrojów używa się terminu „zapalenie wewnątrzowodniowe” (intraamniotic inflammation). Oba te stany nazywa się zakażeniem wewnątrzowodniowym. Natomiast określenia „chorioamnionitis” używa się w przypadku zapalenia błon płodowych, któremu mogą towarzyszyć zespół objawów klinicznych (clinical chorioamnionitis) i/lub nacieki leukocytarne w błonach płodowych (histologic chorioamnionitis). Członkowie amerykańskich towarzystw medycznych zalecają zastąpienie tego pojęcia bardziej ogólnymi, opisowymi określeniami: zapalenie wewnątrzmaciczne lub zakażenie wewnątrzmaciczne, które mogą być stosowane razem lub osobno. Na określenie obu tych stanów łącznie używa się terminu Triple I (potrójne rozpoznanie zakażenia). Mając na uwadze powyższe zmiany, stworzono nową klasyfikację kliniczną, według której stany mogące mieć związek z ewentualnym procesem rozwijającym się w macicy kobiety w ciąży można podzielić na trzy kategorie1,2:
- izolowana temperatura u matki
- podejrzenie Triple I
- potwierdzenie Triple I.
Epidemiologia
Częstość występowania zakażenia wewnątrzmacicznego jest trudna do oszacowania, na co w dużym stopniu mają wpływ niejednolite kryteria stosowane w diagnostyce tej jednostki chorobowej. W ustalaniu rozpoznania brane są pod uwagę objawy kliniczne, wyniki badań laboratoryjnych, zmiany zapalne w badaniu histopatologicznym popłodu lub wszystkie wymienione kategorie kryteriów diagnostycznych. W ogólnej populacji ciężarnych odsetek zakażeń wewnątrzmacicznych waha się w granicach 1-4%3. Jest on zdecydowanie większy w grupie porodów przedwczesnych (5-15%) niż w grupie porodów około prawidłowego terminu zakończenia ciąży (1-2%)4. Szczególnie często zakażenie występuje w przypadku przedwczesnego pęknięcia błon płodowych w niedonoszonej ciąży, tym częściej, im ciąża jest mniej zaawansowana5,6. Uważa się, że przyczyną ponad 40% porodów przedwczesnych jest zakażenie, które w dużej ich części ma charakter subkliniczny7.