Wątrobowa cholestaza ciężarnych (ICP – intrahepatic cholestasis of pregnancy) to stan chorobowy, który charakteryzuje się świądem skóry związanym z podwyższonym stężeniem całkowitych kwasów żółciowych w surowicy i/lub podwyższoną aktywnością aminotransferaz po pierwszym trymestrze ciąży. Typowo rozwija się w drugim i/lub trzecim trymestrze ciąży oraz szybko ustępuje po porodzie. Ciężka cholestaza jest definiowana jako stan, w którym stężenie kwasów żółciowych przekracza 40 μmol/l. Głównym celem leczenia jest złagodzenie świądu i zapobieganie powikłaniom płodowym. Terapia polega na podawaniu kwasu ursodeoksycholowego (UDCA – ursodeoxycholic acid), witaminy K i preparatów wspomagających wątrobę. ICP nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią i może się pojawić w kolejnych ciążach.

Epidemiologia

Cholestaza ciężarnych jest najczęstszą chorobą wątroby występującą w przebiegu ciąży, a częstość jej występowania waha się na całym świecie od <1% do około 25% wszystkich ciąż^1,2. Przyczyną tej rozbieżności w szacunkach jest wpływ różnych czynników środowiskowych w poszczególnych grupach etnicznych³. W Europie częstość występowania choroby szacuje się na 0,5-1,5%, przy czym najwyższe wskaźniki notuje się w Skandynawii⁴. Odsetek ICP w Azji wynosi 1,2-1,5%. Z kolei najwyższą zapadalność na świecie notuje się w populacji Indian w Chile, gdzie odsetek ICP wynosi 27,6%⁵. Z nieznanych przyczyn choroba częściej występuje w miesiącach zimowych⁶.

Etiologia

Etiologia ICP nie jest do końca poznana, ale prawdopodobnie wiąże się z wypadkową oddziaływania czynników genetycznych, hormonalnych i środowiskowych.

Genetyczna podatność na ICP jest poparta dowodami obecności tzw. klastrów rodzinnych, czyli zwiększonym ryzykiem występowania tego zaburzenia u krewnych pierwszego stopnia, w niektórych grupach etnicznych oraz z dużym odsetkiem nawrotu choroby w następnych ciążach (40-95%)^3,7. Rozwojowi objawów ICP sprzyja również zaawansowany wiek matki⁸.