Uwaga na złamania: droga do oceny osteoporozy
Kristi Tough DeSapri, MD, NCMP, CCD
- Stan zdrowia kości i złamania w praktyce klinicznej. Omówienie wybranych zagadnień:
- wtórnej prewencji złamań (zalecanie najpierw leczenia anabolicznego)
- wykonywania badań przesiewowych (metoda DEXA i skala FRAX)
- indywidualizacji terapii zgodnie z zasadą leczenia do osiągnięcia celu
- Rola ginekologów-położników w rozpoznawaniu i leczeniu osteoporozy
Wydłużenie życia i starzenie się populacji spowodowały, że obecnie ponad jedna trzecia życia kobiety przypada na okres pomenopauzalny. Starzenie się szkieletu i utrzymanie odpowiedniego stanu zdrowia kości są ważnymi problemami wieku średniego. Wiele pacjentek zgłaszających się do ginekologów-położników na coroczne badania kontrolne zadaje pytania dotyczące kości. U kobiet występują też różne czynniki ryzyka złamań: niedowaga, wczesna menopauza (w wieku <45 lat), stosowanie pewnych leków, takich jak glikokortykosteroidy lub inhibitory aromatazy, oraz przebyte złamanie w przeszłości. Lekarze tej specjalności często leczą różne stany ogólnomedyczne i ginekologiczne, które wpływają na stan zdrowia kości, a ponadto mogą wykryć uprzednio nierozpoznane i nieleczone złamania. Jest więc niezwykle ważne, aby ginekolodzy-położnicy znali wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku osteoporozy i wiedzieli, jak oceniać kobiety z grupy dużego ryzyka i odpowiednio je leczyć, jeżeli to konieczne.
W Stanach Zjednoczonych każdego roku odnotowuje się 2 mln złamań spowodowanych osteoporozą, a mimo to liczba pacjentek leczonych z powodu poważnych złamań, takich jak złamania szyjki kości udowej, się zmniejsza1-3. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że coraz więcej różnych specjalistów zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem osteoporozy. W przypadku wielu kobiet w okresie pomenopauzalnym wizyta u ginekologa-położnika otwiera drzwi do dalszej opieki zdrowotnej, a dla niektórych pacjentek kontakt z tym lekarzem jest jedynym rodzajem styczności z systemem opieki zdrowotnej. Opisane poniżej przypadki kliniczne ilustrują, jak identyfikować i leczyć kobiety z grupy dużego ryzyka pierwszego lub ponownego złamania.
Opis przypadku 1 – wtórna prewencja złamań
Siedemdziesięcioletnia Jane po przebytym złamaniu nadgarstka zgłasza się na coroczne badanie ginekologiczne. W zeszłym roku T-score wynosił u niej –2,7, dlatego lekarz zalecił stosowanie alendronianu raz w tygodniu. Kobieta twierdzi, że przyjmuje lek regularnie. Obecnie zgłasza nowy ból pleców i podaje, że od czasu ostatniego badania jej wzrost zmniejszył się o 2,5 cm. Dwuenergetyczna absorpcjometria rentgenowska (DEXA – dual-energy X-ray absorptiometry) z oceną złamań kręgów ujawniła dwa nowe złamania kręgów Th12 i L1. Co należy doradzić pacjentce i jak ją leczyć?