Codziennie zdajesz egzamin z medycyny

Kolposkopia

dr hab. n. med. Paweł Knapp

Uniwersyteckie Centrum Onkologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Paweł Knapp

Uniwersyteckie Centrum Onkologii,

Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

ul. Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok

e-mail: knapp@umb.edu.pl

❶ 32-letnia kobieta zgłosiła się do lekarza ginekologa z wynikiem badania cytologicznego – stwierdzono atypowe komórki nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US – atypical squamous cells of undetermined significance).

Na czym powinno polegać prawidłowe postępowanie?

  1. Należy wykonać kontrolne badanie cytologiczne za 3 miesiące po uprzednim przeleczeniu pacjentki lekami przeciwzapalnymi
  2. Zaleca się jedynie działania obserwacyjne polegające na wyznaczeniu wizyty kontrolnej za rok oraz wykonaniu w tym czasie ponownego badania cytologicznego z oceną wirusologiczną, obejmującą: oznaczenie stężenia IgG i IgM oraz badanie w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus), gdyż tzw. szybki test Hybrid Capture II (HCII) wskaże etap proliferacji nieproduktywnej
  3. Na tym etapie konieczna jest jedynie ocena biologii pochwy, gdyż zmiany ASC-US związane z działaniem wirusa HPV manifestują się głównie przez stwierdzany klinicznie stan zapalny, a wdrożenie leczenia przeciwzapalnego całkowicie zmienia rozpoznanie cytologiczne po 3-6 miesiącach
  4. Zaleca się wykonanie testu HPV DNA z analizą typu wirusa
  5. Zaleca się typowanie HPV DNA, a w przypadku wyniku dodatniego konieczne jest wykonanie badania kolposkopowego

Komentarz

Algorytm postępowania diagnostycznego w tym przypadku winien przede wszystkim uwzględniać konieczność wykonania oceny wirusologicznej. Polega ona na ocenie HPV DNA wraz z jego typowaniem. Jeśli wynik będzie dodatni, należy wykonać badanie kolposkopowe z oceną wyznaczników morfologicznych na tarczy części pochwowej szyjki macicy. Na tym etapie wirus HPV jest często w fazie replikacji produktywnej i zwykle nie daje wyznaczników morfologicznych na tarczy części pochwowej. Zalecanym postępowaniem jest wykonanie kontrolnego badania typu co-testing, czyli badania cytologicznego połączonego z ponowną oceną HPV DNA, po 12 miesiącach od pierwszego wyniku cytologii.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

❶ 32-letnia kobieta zgłosiła się do lekarza ginekologa z wynikiem badania cytologicznego – stwierdzono atypowe komórki nabłonka płaskiego o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US – atypical squamous cells of undetermined significance).

Na czym powinno polegać prawidłowe postępowanie?

❷ Bezdzietna (pacjentka nie rodziła, wykonano u niej 2 aborcje [R0, AbII]) 29-letnia kobieta zgłosiła się do lekarza ginekologa po 12 miesiącach od pierwotnego badania cytologicznego, w którym wykryto ASC-US. W równolegle wykonanym w tym czasie badaniu wirusologicznym HPV DNA stwierdzono HPV31+. Nie odnotowano zmian w badaniu kolposkopowym – ani w obrazie kolposkopii standardowej, ani rozszerzonej.

Jakie będzie właściwe postępowanie w obecnej sytuacji? Ułóż poniższe działania w prawidłowy ciąg zdarzeń.

❸ Obserwowany typ strefy transformacji w standardowym obrazie kolposkopowym (ryc. 1) to:

❹ „Nadżerka szyjki macicy” była pojęciem żargonowym, używanym przez lekarzy ginekologów na określenie zmian na szyjce macicy. International Federation for Cervical Pathology and Colposcopy (IFCPC) w klasyfikacji z 2011 roku jednoznacznie zdefiniowała, czym jest nadżerka.

Zgodnie z obecną nomenklaturą kolposkopową nadżerka została określona jako:

❺ 26-letnia kobieta (RI, Ab0) zgłosiła się do lekarza ginekologa z wynikiem badania cytologicznego, w którym stwierdzono ASC-US. W komercyjnym teście genetycznym określającym 41 typów HPV, który przeprowadzono w ramach diagnostyki molekularnej, nie wykazano obecności genomu wirusa. Mimo uzyskanego ujemnego wyniku badania wirusologicznego lekarz ginekologii wykonał badanie kolposkopowe (ryc. 2). Dodatkowo w trakcie wywiadu medycznego pacjentka poinformowała o utrzymujących się od tygodnia niespecyficznych dolegliwościach w podbrzuszu oraz gęstej, zielonkawej wydzielinie z pochwy o nieprzyjemnym zapachu.

Prezentowany powyżej kolpofotogram (ryc. 2), uzyskany w obrazie kolposkopii standardowej po zastosowaniu 0,9% NaCl (Saline Test), to:

❻ Metaplazja płaskonabłonkowa to podstawowy proces biorący udział w tworzeniu się strefy transformacji międzynabłonkowej (T-zone), która w życiu kobiety jest osobniczo zmienna oraz zależy od wielu czynników, m.in.: wieku, statusu hormonalnego, przyjmowanych leków hormonalnych.

Induktorem procesu metaplazji płaskonabłonkowej jest:

❼ Bezdzietna 27-letnia kobieta zgłosiła się do kliniki z powodu nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego. W trakcie zbierania wywiadu lekarskiego pacjentka zgłosiła pojedynczy incydent krótkotrwałego plamienia o krwistym charakterze, który nie miał związku z cyklem płciowym. Dodatkowo uskarżała się na występujące od około 3 tygodni wodniste upławy z pochwy.

Na podstawie uzyskanego kolpofotogramu (ryc. 3) najwłaściwszym rozpoznaniem jest:

❽ Do pracowni kolposkopowej zgłosiła się 44-letnia kobieta w celu weryfikacji nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego – adenocarcinoma in situ (AIS). Lekarz ginekolog POZ wysunął podejrzenie raka szyjki macicy typu gruczołowego.

Które cechy obrazu kolposkopowego potwierdzą sugerowane rozpoznanie i będą wskazaniem do celowanego postępowania diagnostycznego?

❾ Objaw Chadwicka to:

Objaw Chadwicka polega na charakterystycznym zasinieniu szyjki macicy i jest najbardziej widoczny w I trymestrze ciąży. Jest on związany z poszerzeniem [...]

❿ Obraz kolposkopii adekwatnej to:

Obraz kolposkopii adekwatnej to obraz dokumentujący: nabłonek wielowarstwowy płaski pierwotny, granicę pierwotnych połączeń międzynabłonkowych (original squamous columnar junction), granicę wtórnych połączeń [...]

Do góry