Sposób żywienia stanowi obecnie jeden z najważniejszych czynników warunkujących stan zdrowia, dlatego tak istotne są zarówno jakość, jak i ilość spożywanych pokarmów. Nie bez znaczenia jest także właściwy dobór produktów. W kontekście tych informacji oraz rosnącej świadomości w zakresie roli, jaką odgrywa prawidłowa dieta w naszym życiu, w ostatnich dekadach notuje się zwiększenie zainteresowania właściwym sposobem żywienia. Promowane są diety minimalizujące ryzyko wystąpienia niedoborów pokarmowych oraz działające protekcyjnie wobec rozwoju i/lub nasilenia określonych schorzeń dietozależnych. Wśród nich dużą popularnością cieszą się diety roślinne. Jednocześnie pojawia się coraz więcej wątpliwości dotyczących możliwości stosowania diet wegetariańskich przez kobiety w ciąży oraz ich bezpieczeństwa zarówno dla matki, jak i dziecka.

Diety roślinne i ich znaczenie

Współcześnie stale rośnie zainteresowanie dietą śródziemnomorską oraz dietami wegetariańskimi i wegańskimi. Popularność tych systemów żywienia wynika stąd, że zapewniają one ochronę przed wieloma chorobami, w tym: chorobami układu sercowo-naczyniowego, zespołem metabolicznym oraz niektórymi nowotworami^1,2. W 2009 roku American Dietetic Association (ADA) stwierdziło, że właściwie zaplanowane żywienie oparte na produktach roślinnych, w tym diety wegetariańska oraz wegańska, jest zdrowe, odpowiednie pod względem wartości odżywczych i może zapewnić istotne korzyści zdrowotne zarówno w zapobieganiu określonym schorzeniom, jak i w ich leczeniu³. Diety wegańsko-wegetariańskie definiowane są jako sposoby żywienia polegające na niespożywaniu mięsa (w tym drobiu) w przypadku diety wegetariańskiej, a wegańskiej – na wykluczeniu również ryb, owoców morza oraz produktów mlecznych. Należy przy tym zaznaczyć, że samo pojęcie diet roślinnych czy też wegańsko-wegetariańskich nie jest jednoznaczne. Wynika to z tego, że jest wiele rodzajów diet ograniczających/wykluczających spożycie mięsa i jego przetworów. Różnią się one między sobą doborem grup produktów. Zalicza się do nich⁴:

• dietę semiwegetariańską, w której spożywa się wszystkie produkty roślinne oraz zwierzęce z wyjątkiem czerwonego mięsa i jego przetworów
• dietę laktoowowegetariańską, z której bezwzględnie wyłączane są wszystkie rodzaje mięs oraz ich przetwory, a dozwolonymi produktami pochodzenia zwierzęcego są produkty mleczne oraz jaja
• dietę laktowegetariańską, w ramach której oprócz produktów roślinnych dozwolone są przetwory mleczne, natomiast jaja są z tego sposobu żywienia wyłączone
• dietę owowegetariańską, w ramach której stosowane są wszystkie produkty roślinne oraz jaja
• dietę wegańską, która polega na spożywaniu jedynie produktów roślinnych, natomiast mięso, ryby oraz wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego są z niej wyłączane
• dietę makrobiotyczną, w której spożywane są jedynie produkty pochodzenia roślinnego, ze szczególnym uwzględnieniem zbóż oraz produktów zbożowych.