Konflikt serologiczny matczyno-płodowy jest patologią, w której z powodu niezgodności antygenowej między matką a płodem w krwiobiegu matki dochodzi do tworzenia się przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom płodu. Przeciwciała te przechodzą przez łożysko i doprowadzają do rozpadu krwinek czerwonych płodu, stając się przyczyną choroby hemolitycznej. Zupełnie czym innym jest zestawienie konfliktowe, czyli niezgodność antygenów grup krwi – to sytuacja, kiedy matka jest RhD ujemna, a ojciec RhD dodatni, ale nie wykrywa się u matki przeciwciał. Stwarza to ryzyko konfliktu serologicznego. Zrozumienie patofizjologii konfliktu serologicznego jest niezbędne do jego właściwego diagnozowania, leczenia, a przede wszystkim przestrzegania odpowiednich zasad immunoprofilaktyki.

Konflikt serologiczny i choroba hemolityczna były przez długie lata jedną z głównych przyczyn zgonów wewnątrzmacicznych, okołoporodowych oraz zachorowalności i niepełnosprawności dzieci. W latach 50. XX wieku mniej więcej 1 na 6 kobiet RhD ujemnych ulegała immunizacji po ciąży, a 1 na 2000 dzieci umierało z powodu choroby hemolitycznej spowodowanej immunizacją anty-RhD. Przez wiele lat medycyna była wobec tej choroby zupełnie bezsilna.

W 1966 roku równolegle dwie grupy badaczy z Wielkiej Brytanii i USA opublikowały przełomowe dane na temat możliwości zahamowania tworzenia przeciwciał u matek RhD ujemnych przez podanie im zaraz po porodzie immunoglobuliny anty-RhD. W Polsce poporodową immunoprofilaktykę konfliktu serologicznego wprowadzono w latach 70. XX wieku, dzięki czemu częstość występowania tej choroby radykalnie się zmniejszyła. Mechanizm zapobiegania alloimmunizacji antygenem D przez immunoglobulinę anty-D do dziś nie został dokładnie poznany. Najbardziej prawdopodobne jest, że dochodzi do szybkiego usuwania krwinek czerwonych opłaszczonych przeciwciałami anty-D za pośrednictwem makrofagów i do zmniejszenia aktywności limfocytów B. Dziś wiemy, że profilaktyka poporodowa redukuje ryzyko immunizacji matki w około 98% przypadków. W 2018 roku wprowadzono w naszym kraju profilaktykę śródciążową konfliktu serologicznego, która polega na dodatkowym podaniu immunoglobuliny między 28 a 30 tygodniem ciąży. Pozwoliło to na niemal zupełne (blisko 100-procentowe) wyeliminowanie ryzyka immunizacji matki i rozwoju konfliktu serologicznego. Każde obniżenie odsetka zachorowań z powodu konfliktu serologicznego ma ogromne znaczenie, ponieważ leczenie tej choroby, mimo długiej tradycji w terapii prenatalnej, jest procesem trudnym i obciążonym ryzykiem powikłań, a koszty związane z hospitalizacją noworodka z chorobą hemolityczną są wysokie. Oszczędności wynikające z uniknięcia jednego zachorowania szacuje się na 30 000-45 000 zł.