Na przestrzeni ostatnich lat ze względu na większą zachorowalność na choroby sercowo-naczyniowe obserwujemy wzrost liczby kobiet przyjmujących przewlekle leki przeciwkrzepliwe i/lub przeciwpłytkowe¹. Stosowana terapia zwiększa ryzyko nieprawidłowych krwawień z macicy, nasilonych krwawień okołooperacyjnych oraz okołoporodowych². Prowadzenie pacjentek w trakcie leczenia przeciwzakrzepowego wymaga specjalistycznej wiedzy i niejednokrotnie ścisłej współpracy między kardiologami a ginekologami.

W niniejszym artykule omówiliśmy najczęstsze problemy, które mogą pojawić się w trakcie opieki nad pacjentką przyjmującą leki przeciwkrzepliwe i/lub przeciwpłytkowe, wraz z przedstawieniem praktycznych zaleceń.

Krótka charakterystyka leków przeciwkrzepliwych oraz przeciwpłytkowych

Do leków przeciwkrzepliwych zaliczamy:

• heparyny
• antagonistów witaminy K (VKA – vitamin K antagonists)
• doustne antykoagulanty niebędące antagonistami witaminy K (NOAC – non-vitamin K oral anticoagulants).

Terapia przeciwpłytkowa obejmuje najczęściej:

• kwas acetylosalicylowy (ASA – acetylsalicylic acid)
• inhibitory receptora P2Y12:
  • klopidogrel
  • tikagrelor
  • prasugrel³.

Leczenie przeciwkrzepliwe

Antagoniści witaminy K

Do grupy VKA należą acenokumarol i warfaryna. Ich mechanizm działania polega na hamowaniu czynników krzepnięcia II, VII, IX, X oraz białek C i S. VKA znajdują szerokie zastosowanie w profilaktyce i leczeniu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ), migotaniu przedsionków (AF – atrial fibrillation), a także są często wybierane u pacjentów z mechaniczną protezą zastawkową. Pełne działanie VKA ujawnia się po 3-5 dniach przyjmowania, dlatego początkowo należy jednocześnie rozpocząć podaż heparyny lub fondaparynuksu. W przypadkach współtowarzyszenia ciężkich chorób (np. niewydolności serca) czy zażywania leków wpływających na interakcję terapii zaleca się rozpoczynanie leczenia od mniejszych dawek. Modyfikowanie dawki odbywa się pod kontrolą międzynarodowego znormalizowanego współczynnika czasu protrombinowego (INR – international normalized ratio). Początkowo zaleca się jego oznaczenie w 3 dobie po rozpoczęciu leczenia przeciwkrzepliwego, a następnie, w przypadku stabilnych wartości wskaźnika, wykonywanie jego pomiarów w systematycznych odstępach (nie rzadziej niż co 4 tygodnie). Wartość INR powinna być utrzymywana na poziomie 2,0-3,0. Wyjątek stanowią pacjenci z mechaniczną protezą zastawkową, u których wartość INR zależna jest od rodzaju protezy oraz charakterystyki pacjenta i może wynosić od 2,5 do nawet 4,0³. Po uzyskaniu terapeutycznej wartości współczynnika INR należy odstawić dodatkowo stosowane heparyny lub fondaparynuks. W przypadku długotrwałej terapii zaleca się przeprowadzenie odpowiedniego przeszkolenia chorych obejmującego samodzielne interpretowanie wyniku oznaczenia INR i dostosowywanie leczenia do jego wartości.