Temat numeru
Wypalenie zawodowe lekarzy i samoleczenie
Deepika Sagaram, MD1
Francine Hughes, MD2
- Syndrom wypalenia zawodowego wśród pracowników medycznych – problem, którego nie można bagatelizować
- Przegląd metod zaradczych i samopomocowych, które sprawdzą się również w czasie izolacji społecznej w dobie pandemii COVID-19
- Propozycje rozwiązań instytucjonalnych/rządowych w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu i zwalczaniu go wśród lekarzy
Niestety, medycyna zawsze była dumna z tej kultury niezwyciężalności: niewzruszony lekarz, który wznosi się ponad przytłaczające okoliczności, zawsze spokojny i opanowany. Idealizujemy siebie jako istoty nadludzkie, ale w rzeczywistości jesteśmy zwykłymi ludźmi.
– Atul Nakhasi, MD1
Wypalenie zawodowe lekarzy zostało dostrzeżone jako coraz poważniejszy problem w dziedzinie medycyny na długo przed wybuchem pandemii COVID-19, choroby wywołanej przez SARS-CoV-2. Osoby doświadczające wypalenia zawodowego charakteryzują się: wyczerpaniem, zmniejszeniem efektywności pracy zawodowej oraz negatywnym lub cynicznym nastawieniem do pracy2. Syndrom ten występuje w odpowiedzi na przewlekły stres związany z pracą, kiedy postrzegane potrzeby są większe niż postrzegane dostępne zasoby. W badaniach przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wykazano, że przed pandemią COVID-19 objawy wypalenia zawodowego odczuwało 35-54% amerykańskich pielęgniarek i lekarzy3.
Wystąpieniem wypalenia zawodowego zagrożona jest każda osoba aktywna zawodowo, której obowiązki wiążą się z dużym poziomem stresu. Szczególnie podatni są na niego lekarze. Cechy, które promuje się i nagradza podczas szkolenia lekarskiego – takie jak: zaangażowanie, współczucie, altruizm, zwracanie uwagi na szczegóły oraz stawianie innych ponad siebie – są jednocześnie tymi samymi, które powodują, że lekarz jest bardziej narażony na wypalenie zawodowe4,5. Mimo że te cechy są ważne w codziennej pracy lekarskiej, w skrajnych sytuacjach mogą sprzyjać wypaleniu zawodowemu. W dłuższej perspektywie syndrom ten prowadzi do erozji człowieczeństwa i niszczy zdolność sensownej komunikacji z samym sobą, bliskimi oraz pacjentami. Konsekwencje wypalenia są dalekosiężne i mogą mieć implikacje na poziomie osobistym oraz instytucjonalnym. Lekarze dotknięci wypaleniem zawodowym mogą odczuwać mniejszą satysfakcję z pracy, a także są narażeni na zaburzenia relacji osobistych, problemy z używkami, jak również na większe ryzyko popełnienia samobójstwa. Z powodu wypalenia są też gorzej oceniani w skalach satysfakcji pacjentów6. Z perspektywy instytucjonalnej wypalenie powoduje, że lekarze częściej zmieniają pracę, co prowadzi do większej rotacji personelu i mniejszej produktywności5.
