Temat numeru

Choroby zapalne jelit a ciąża

Sarah J. Kilpatrick, MD, PhD1,2
Nirupama Bonthala, MD2

1Członek rady redakcyjnej czasopisma „Contemporary OB/GYN”

2Cedars-Sinai Medical Center w Los Angeles

Contemporary OB/GYN 2021;66(2):18-22,34

  • Wskazówki dotyczące optymalizacji matczynych i noworodkowych wyników leczenia u kobiet z chorobami zapalnymi jelit
  • Opieka nad chorymi w okresie prekoncepcyjnym, w czasie ciąży i po porodzie – współpraca ginekologa-położnika i gastroenterologa
  • Farmakoterapia chorób zapalnych jelit w trakcie ciąży i podczas karmienia piersią


Do chorób zapalnych jelit (IBD – inflammatory bowel diseases) należą wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna. Oceniano, że w 2015 roku w Stanach Zjednoczonych schorzenia te występowały u 1,3% osób dorosłych, czyli mniej więcej u 3 mln Amerykanów1. Kobiety stanowią mniej więcej połowę chorych, a największą zapadalność na IBD obserwuje się w wieku 15-40 lat2. Oznacza to, że IBD występują u kobiet na ogół w wieku rozrodczym, kiedy lekarzem zapewniającym im najbardziej stałą opiekę medyczną jest często ginekolog-położnik.

W tym artykule przedstawimy podstawowe informacje na temat IBD oraz kroki, które należy podjąć w celu optymalizacji matczynych i noworodkowych wyników leczenia u kobiet z tymi schorzeniami, w tym: poradnictwo przed zajściem w ciążę, farmakoterapię w trakcie ciąży prowadzoną we współpracy z gastroenterologiem oraz opiekę w okresie poporodowym.

Choroby zapalne jelit – podstawowe informacje

Etiologia i czynniki ryzyka

Mimo że dokładna przyczyna IBD pozostaje niejasna, powszechnie uważa się, że jest nią zaburzona regulacja odpowiedzi immunologicznej gospodarza na czynniki genetyczne, środowiskowe i mikrobiologiczne3. IBD w wywiadach rodzinnych stwierdza się u 10-25% chorych3. Pewne ekspozycje środowiskowe, takie jak: częste stosowanie antybiotyków w dzieciństwie, małe stężenie witaminy D, częste przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), a także dieta o dużej zawartości przetworzonych, słodkich lub suszonych produktów, mogą zwiększać ryzyko zachorowania na te schorzenia3. Co ciekawe, palenie tytoniu pogarsza przebieg choroby Leśniowskiego-Crohna, przeciwnie niż w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego3. Karmienie piersią może chronić przed IBD4.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Początkowe objawy kliniczne wrzodziejącego zapalenia jelita grubego to: krwista biegunka, śluzowa wydzielina oraz nagłe parcie na stolec. Choroba zajmuje tylko okrężnicę, a kolonoskopia ujawnia zapalenie w postaci owrzodzeń rozpoczynających się w odbytnicy i sięgających w sposób ciągły bardziej proksymalnie (ryc. 1). Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest ograniczone w obrębie ściany jelita tylko do błony śluzowej. U pacjentów tych często występuje niedokrwistość, podobnie jak w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna. Etiologia niedokrwistości jest jednak inna w obu chorobach (tab. 1).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Jaka jest różnica między zespołem jelita drażliwego a chorobami zapalnymi jelit?

Choroby zapalne jelit często są mylone z zespołem jelita drażliwego (IBS – irritable bowel syndrome), ponieważ w obu przypadkach mogą występować [...]

Poradnictwo przed zajściem w ciążę

U kobiet z aktywną IBD w momencie zajścia w ciążę lub z rzutem choroby w czasie ciąży istnieje zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia [...]

Farmakoterapia chorób zapalnych jelit u kobiet w ciąży i karmiących piersią

Prawie wszystkie leki stosowane w terapii IBD mogą być kontynuowane w trakcie ciąży i karmienia piersią (tab. 2). Do wyjątków należą [...]

Monitorowanie pacjentek z chorobami zapalnymi jelit podczas ciąży

U pacjentek z IBD, które przed ciążą były w remisji (na podstawie oceny endoskopowej), otrzymują stabilną farmakoterapię i nie wystąpił u [...]

Sposób rozwiązania ciąży

Pomimo większej częstości wykonywania cięć cesarskich u kobiet z IBD w porównaniu z populacją ogólną jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do porodu drogą [...]

Dodatkowe rozważania dotyczące okresu poporodowego

Wykazano, że u pacjentek z IBD NLPZ wywołują owrzodzenia i rzuty choroby3. Jednocześnie są najczęściej stosowanymi lekami przeciwbólowymi po rozwiązaniu ciąży. [...]

Do góry