Cukrzyca ciążowa jest najczęstszym medycznym powikłaniem ciąży, którego częstość występowania w Stanach Zjednoczonych stale się zwiększa. Obecnie jest ono stwierdzane u Amerykanek z częstością mniej więcej 1 na 10 ciąż, czyli u 380 000 kobiet rocznie, i odpowiada za prawie 90% przypadków cukrzycy podczas ciąży. W ciągu ostatniej dekady częstość występowania tego stanu zwiększyła się ponad 2-krotnie wśród kobiet rasy innej niż biała, z nadwagą oraz o małych dochodach, co można wiązać z bardziej zaawansowanym wiekiem matek, otyłością oraz siedzącym trybem życia¹. W niniejszym przeglądzie klinicznym omówiono epidemiologię, przesiewowe wykrywanie oraz leczenie cukrzycy ciążowej.

Wpływ cukrzycy ciążowej na niekorzystne wyniki ciąży oraz leczenie w celu zmniejszenia tego ryzyka

Cukrzyca ciążowa wiąże się z ponad 2-krotnym wzrostem ryzyka chorobowości i umieralności w okresie okołoporodowym, które zwiększa się wraz z ciężkością hiperglikemii i zmniejsza się w miarę postępu leczenia polegającego zarówno na zmianie stylu życia, jak i na farmakoterapii². Hiperglikemia u matki może wywoływać hiperinsulinemię u płodu, co prowadzi do nadmiernego wzrostu płodu (makrosomia, duża masa ciała w stosunku do wieku ciążowego), urazów porodowych, hipoglikemii u noworodków, opóźnienia rozwoju płuc oraz hipoksji u płodu. U matki cukrzyca ciążowa powoduje zwiększenie ryzyka dystocji barkowej, rozwiązania ciąży przez cięcie cesarskie oraz stanu przedrzucawkowego. W przeszłości kryteria rozpoznawania cukrzycy ciążowej były oparte na prawdopodobieństwie późniejszego rozwoju cukrzycy typu 2, a nie identyfikacji kobiet narażonych na największe ryzyko niepomyślnych wyników ciąży w okresie okołoporodowym z powodu zaburzeń tolerancji glukozy. Przełomowe badanie Hyperglycemia and Adverse Pregnancy Outcome (HAPO) ułatwiło ustalenie uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym kryteriów rozpoznawania cukrzycy ciążowej na podstawie oceny ponad 25 000 ciąż. W tym badaniu wykazano, że zwiększająca się hiperglikemia – zdefiniowana na podstawie wzrostu trzech wartości glikemii w czasie 2-godzinnej doustnej próby obciążenia 75 g glukozy – wiązała się ze stopniowo rosnącym ryzykiem urodzenia dziecka o dużej masie ciała w stosunku do wieku ciążowego, rozwiązania ciąży przez cięcie cesarskie, zwiększenia stężenia peptydu C u płodu oraz rozwoju otyłości noworodków³. Wyniki badania HAPO skłoniły grupę roboczą International Association of Diabetes and Pregnancy Study Groups (IADPSG) do zalecenia jednoetapowego badania w celu przesiewowego wykrywania cukrzycy ciążowej. Natomiast podczas National Institutes of Health Consensus Development Conference poświęconej rozpoznawaniu cukrzycy ciążowej eksperci po dokonaniu systematycznego przeglądu dostępnych danych stwierdzili, że nie ma wystarczających dowodów potwierdzających korzyści matczyne ani w okresie okołoporodowym, aby wdrożyć jednoetapowe badania przesiewowe, dlatego nadal zalecają dwuetapowe podejście do badań przesiewowych w kierunku cukrzycy ciążowej i rozpoznania tego stanu.