Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS – premenstrual syndrome) jest „grupą uciążliwych objawów natury fizycznej, behawioralnej i psychologicznej pojawiających się u pacjentek regularnie w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego i ustępujących z chwilą pojawienia się miesiączki”¹. Zespół ten budzi kontrowersje, gdyż mimo wielu lat prowadzenia badań nie mamy jasnego obrazu jego etiologii. PMS jest nietypową reakcją na naturalne zmiany hormonalne. Pacjentki z PMS nie różnią się od kobiet bez tego syndromu pod względem stężenia hormonów płciowych czy wielkości/szybkości zmian ich poziomów pomiędzy fazami cyklu². Obserwuje się jednak różnice w zakresie zmiennych charakterystycznych dla zaburzeń depresyjnych.

PMS wywołuje wiele kontrowersji zarówno w świecie nauki, jak i w ogólnym odbiorze społecznym. Przez ponad 80 lat badań tego syndromu interpretacja wyników uzależniona była od poglądów politycznych, słabej metodologii oraz uproszczonych teorii³. Różnice w określaniu, jak wiele kobiet cierpi na ten zespół, zależą także od tego, jakie symptomy weźmiemy pod uwagę. Zdecydowana większość kobiet (nawet do 90%) w wieku reprodukcyjnym odczuwa przynajmniej jeden z objawów PMS, z których to dolegliwości fizyczne są najbardziej rozpowszechnione. Jeśli jednak uwzględni się uporczywość tych objawów i ich wpływ na codzienne funkcjonowanie, częstość występowania PMS szacuje się na 12,6-31% w populacji, a jego ostrą formę pod postacią przedmiesiączkowego zaburzenia dysforycznego (PMDD – premenstrual dysphoric disorder) na 5-8%⁴.

Diagnoza

Zespół napięcia przedmiesiączkowego nie jest ujęty w żadnej z klasyfikacji zaburzeń psychicznych. W 4 wydaniu Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-4) uwzględniono jedynie PMDD w ramach zaburzeń depresyjnych nieokreślonych inaczej (kod: 311)⁵. W najnowszej klasyfikacji DSM-5⁶ zaburzenie to otrzymało swój odrębny wpis. Aby rozpoznać PMDD, w ciągu większości faz lutealnych cyklu miesiączkowego powinno występować co najmniej 5 objawów z 11 wymienionych (tab. 1).

Wpisanie PMDD do amerykańskiej DSM-5 zakończyło długą dyskusję na temat jego symptomów. Niestety, nie można tego samego powiedzieć o kryteriach PMS. Badacze są bowiem zgodni tylko co do okresu występowania objawów, czasu ich wygaszenia/zmniejszeni...