Strategie postępowania z ciężarną w przypadku stwierdzenia zakażenia wewnątrzowodniowego
prof. dr hab. n. med. Agata Karowicz-Bilińska2
- Podatność organizmu ciężarnej na zakażenia oraz możliwe ich powikłania dla matki i płodu
- Przebieg różnych infekcji wirusowych, bakteryjnych i zarażeń pasożytniczych występujących podczas ciąży
- Antybiotykoterapia u ciężarnej w przypadku rozpoznania zakażenia wewnątrzmacicznego
Zakażenie wewnątrzowodniowe jest definiowane jako obecność w płynie owodniowym drobnoustrojów, które wywołują reakcje zapalne w błonach płodowych i łożysku (chorioamnionitis), często będące przyczyną przedwczesnego zakończenia ciąży.
Podatność organizmu na zakażenie jest zależna od wielu wpływających na nią czynników. Wśród znanych czynników podkreśla się zachodzące w czasie ciąży zmiany w układzie odpornościowym o charakterze immunomodulacji obniżającej odporność komórkową, zapewniającą brak reakcji odrzucenia nieallogenicznego jaja płodowego1. Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety w ciąży w postaci znacznego wzrostu stężenia progesteronu i estrogenów (głównie estriolu) wpływają – podobnie jak inne steroidy – na osłabienie odporności immunologicznej, co prawdopodobnie przyczynia się do zwiększenia ryzyka zakażenia i jego rozwoju. Niektórzy autorzy sugerują również, że stres związany z ciążą też może wpływać na obniżenie odporności immunologicznej u ciężarnej2.
W swoich badaniach Sappenfield i Riley3,4 podkreślają, że u kobiet w ciąży obserwuje się wysoki odsetek różnych zakażeń: wirusowych, bakteryjnych i pierwotniakowych. W ostatnich latach zwraca się również uwagę na ryzyko zakażenia koronawirusem ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2 – severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) o ciężkim przebiegu. Wśród innych zakażeń wirusowych wymienia się wirus grypy, odry, różyczki, a w grupie zakażeń pierwotniakowych – toksoplazmozę i malarię.
Sugeruje się, że ciężkość przebiegu infekcji oraz jej powikłania dla matki i płodu/noworodka zależą od czasu trwania ciąży, w jakim doszło do zakażenia5.
W okresie zarodkowym zakażenie wewnątrzmaciczne może skutkować obumarciem ciąży, a jeśli dojdzie do niego powyżej 6 tygodnia, może ono spowodować wady u płodu, wpłynąć na dysfunkcję późniejszego łożyska lub indukować poronienie.
Najczęściej stwierdzaną infekcją na późniejszym etapie ciąży jest zakażenie wstępujące florą bakteryjną występującą w pochwie. Zakażeniu wstępującemu sprzyjają wszelkie procedury inwazyjne wykonywane drogą pochwową oraz urazy mechaniczne.
Innym rodzajem infekcji jest zakażenie krwiopochodne od matki, gdy w jej krążeniu obecne są bakterie zdolne kolonizować łożysko, a następnie zawartość jaja płodowego.
