Opieka nad ciężarną z otyłością
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Drews
lek. Anna Romała
- Nadwaga i otyłość – narastający problem położniczy
- Model opieki nad kobietą z wysokim BMI, od momentu starań o zajście w ciążę aż do porodu i połogu
- Wpływ otyłości matki na przebieg ciąży i rozwój dziecka
Opieka nad ciężarną z otyłością stała się jednym z najważniejszych wyzwań we współczesnej opiece położniczej ze względu na rozpowszechnienie tej choroby, jak również na potencjalne powikłania matczyno-płodowe. Wykazano związek otyłości ze zwiększonym ryzykiem: poronienia, obumarcia wewnątrzmacicznego płodu, porodów operacyjnych i krwotoku okołoporodowego, wystąpienia u płodu wad wrodzonych, makrosomii i dystocji barkowej oraz wystąpienia u matki nadciśnienia tętniczego wywołanego ciążą, stanu przedrzucawkowego, cukrzycy ciążowej i powikłań zakrzepowo-zatorowych. Należy dążyć do zwiększania świadomości kobiet na temat wpływu otyłości na płodność, ryzyka wystąpienia powikłań w okresie ciąży, porodu i połogu oraz jej długoterminowych skutków zdrowotnych. Przed planowaną ciążą otyła pacjentka powinna wprowadzić zmiany w zakresie stylu życia, sposobu odżywiania oraz aktywności fizycznej w celu uzyskania i utrzymania prawidłowej masy ciała.
Epidemiologia i charakterystyka problemu
Otyłość i nadwaga stanowią coraz większe zagrożenie dla zdrowia publicznego na całym świecie. Odsetek dorosłych kobiet z nadwagą wzrósł z 29,8% w 1980 roku do 38,0% w 2013 roku. Tendencję tę zaobserwowano nie tylko w krajach wysokorozwiniętych, lecz także niskorozwiniętych1. Według raportu World Health Organization (WHO) w 2016 roku ponad 1,9 mld dorosłych w wieku ≥18 lat miało nadwagę. Spośród nich ponad 650 mln było otyłych2. Przewiduje się, że do 2025 roku ponad 21% kobiet na świecie będzie cierpiało na otyłość. Zwiększenie częstości występowania nadwagi i otyłości odnotowano zarówno wśród kobiet w wieku rozrodczym, jak i wśród ciężarnych1. Według danych National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) z lat 2011-2012 w USA częstość występowania otyłości u kobiet w wieku 20-39 lat wynosi co najmniej 31,8%, a u kobiet o niskich dochodach nawet 61%3. W Szwecji w latach 2008-2010 nadwagę lub otyłość stwierdzono u 32% kobiet w ciąży4. Według retrospektywnego badania kohortowego przeprowadzonego w Kanadzie w latach 2004-2014 aż 22% ciężarnych było otyłych, a 24% miało nadwagę5. W 2014 roku Onubi i wsp. przeprowadzili metaanalizę, w której wykazali, że częstość występowania otyłości u matek w Afryce wynosiła 6,5-50,7%6.
Według raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego z 2020 roku 54% Polaków miało nadwagę, częściej byli to mężczyźni (64%) niż kobiety (46%). Rozpowszechnienie otyłości (indeks masy ciała [BMI – body mas...
