Okres okołomenopauzalny to czas w życiu kobiety, w którym pojawiają się hormonalne, biochemiczne i kliniczne objawy świadczące o zbliżającej się menopauzie. Mimo zmniejszającego się z wiekiem potencjału reprodukcyjnego kobiety w okresie perimenopauzy pozostają płodne, dlatego istotne jest zapobieganie nieplanowanym ciążom w tej populacji. Wybór odpowiedniej formy antykoncepcji wymaga wnikliwej oceny stanu zdrowia pacjentki, wykluczenia występowania przeciwwskazań do stosowania danej metody, a także uwzględnienia jej indywidualnych potrzeb i preferencji. Wiek sam w sobie nie stanowi przeciwwskazania do stosowania żadnej z dostępnych metod antykoncepcji, należy jednak pamiętać, że kobiety w okresie okołomenopauzalnym stanowią szczególną grupę pacjentek, w której poradnictwo dotyczące planowania rodziny musi uwzględniać aspekty inne niż u młodszych kobiet.

Wiek okołomenopauzalny

Każdy wiek życia kobiety wiąże się ze specyficznym, charakterystycznym, fizjologicznym profilem hormonalnym. Dotyczy to np.: wieku okołopubertalnego, okresu rozrodczego, okresu perimenopauzalnego, menopauzy. Perimenopauza (ang. perimenopause; w języku angielskim używany jest również termin „menopausal transition”) to etap przejściowy między okresem rozrodczym a menopauzą¹. Perimenopauza wiąże się z fizjologicznym spadkiem liczby pęcherzyków jajnikowych w gonadach.

W celu uporządkowania podziału okresów życia reprodukcyjnego i poreprodukcyjnego w 2001 roku opracowano specjalny system Stages of Reproductive Aging Workshop (STRAW), który następnie zaktualizowano w 2012 roku^2,3. Na podstawie STRAW możemy wyróżnić wczesny i późny okres premenopauzy. Długość czasu trwania wczesnego okresu perimenopauzy jest zmienna, natomiast późny okres trwa 1-3 lata.

Już we wczesnym okresie perimenopauzy pojawiają się charakterystyczne zmiany w regularności cyklu miesiączkowego, z tendencją do jego wydłużania powyżej 7 dni. W późnym okresie perimenopauzy te zaburzenia znacznie się pogłębiają i przerwy między krwawieniami mogą wynosić powyżej 60 dni³. W tym czasie – co jest charakterystyczne – mogą wystąpić typowe objawy menopauzalne. Dominują objawy naczynioruchowe odnoszące się do uderzeń gorąca (hot flashes), które mogą dotyczyć 80% kobiet w okresie perimenopauzy. Charakterystyczne są również: zmiany nastroju (nastrój depresyjny), labilność emocjonalna, problemy z koncentracją, problemy ze snem⁴. Występują także objawy ze strony układu moczowo-płciowego, takie jak: suchość pochwy, dyspareunia, nawracające stany zapalne pochwy.