Postępowanie w przypadku przedwczesnej czynności skurczowej mięśnia macicy

dr n. med. Marta Sekielska-Domanowska

lek. Sawa Wiśniewska-Cymbaluk

prof. dr hab. n. med. Mariusz Dubiel

Klinika Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej, Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy

Katedra Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Marta Sekielska-Domanowska

Klinika Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej,

Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy

ul. Kornela Ujejskiego 75, 85-168 Bydgoszcz

e-mail: marta.sekielska@gmail.com

  • Przyczyny, czynniki ryzyka oraz objawy rozpoczynającego się porodu przedwczesnego
  • Kortykosteroidoterapia, tokoliza i neuroprotekcja u ciężarnych z przedwczesną czynnością skurczową mięśnia macicy
  • Postępowanie w porodzie przedwczesnym na granicy przeżycia płodu


Poród przedwczesny to według definicji przyjętej przez World Health Organization (WHO) urodzenie dziecka po ukończonym 22 tygodniu ciąży, a przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży. Szacuje się, że na świecie porody przedwczesne stanowią 8-15% wszystkich porodów, w których następstwie co roku rodzi się około 15 mln wcześniaków1. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, że w Polsce porody przedwczesne stanowią mniej więcej 6% wszystkich porodów, co przekłada się na liczbę prawie 20 000 dzieci urodzonych przed terminem2. Komplikacje zdrowotne związane z wcześniactwem są wiodącą przyczyną śmierci około 1 mln dzieci do 5 roku życia na świecie3. Dlatego tak ważne są prawidłowe rozpoznanie zagrażającego porodu przedwczesnego oraz odpowiednie postępowanie w celu poprawy wyników położniczych i neonatologicznych.

Zagrażający poród przedwczesny a rozpoczęty poród przedwczesny

Zagrażający poród przedwczesny (threatened preterm labor) to wczesna faza porodu przedwczesnego cechująca się wystąpieniem czynności skurczowej macicy, która nie powoduje jednak zmian dotyczących szyjki macicy. Z kolei w przypadku rozpoczętego porodu przedwczesnego (preterm labor) skurczom mięśnia macicznego (4 skurcze/ 20 min) towarzyszą udokumentowane zmiany szyjki macicy lub jej skrócenie o 80% bądź rozwarcie wynoszące ≥2 cm4.

Czynnikami ryzyka porodu przedwczesnego są m.in.: przebycie poronienia w II trymestrze ciąży lub porodu przedwczesnego, krótka szyjka macicy w przezpochwowym badaniu ultrasonograficznym (USG; <25 mm w 24 tygodniu ciąży), krwawienie z dróg rodnych, mało- lub wielowodzie, styl życia (nikotynizm, narkomania), mała masa ciała matki przed ciążą (wskaźnik masy ciała [BMI – body mass index] <19,8 kg/m2), wiek matki (<18 roku życia lub >35 roku życia), rasa czarna, niski status socjoekonomiczny, niski poziom wykształcenia, niektóre choroby (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba nerek, cholestaza ciążowa), stres, zakażenia (bakteryjna waginoza, chlamydioza, rzeżączka, bakteriomocz bezobjawowy, zakażenia układu moczowego, choroby przyzębia).

Przyczynami porodu przedwczesnego najczęściej są:

  • samoistna przedwczesna czynność skurczowa mięśnia macicy (idiopathic preterm delivery) odpowiadająca za blisko 50% przypadków porodów przedwczesnych
  • przedwczesne samoistne odpływanie płynu owodniowego w ciąży niedonoszonej (PPROM – preterm premature rupture of membranes), które jest powodem około 30% przypadków wcześniejszego zakończenia ciąży
  • jatrogenny poród przedwczesny stanowiący 20-30% przypadków5.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zagrażający poród przedwczesny a rozpoczęty poród przedwczesny

Zagrażający poród przedwczesny (threatened preterm labor) to wczesna faza porodu przedwczesnego cechująca się wystąpieniem czynności skurczowej macicy, która nie powoduje jednak [...]

Fizjologia czynności skurczowej mięśnia macicy

Aby zrozumieć patomechanizmy biorące udział w wystąpieniu porodu przedwczesnego oraz możliwości zahamowania czynności skurczowej, warto przypomnieć o fizjologicznych mechanizmach skurczu i [...]

Patomechanizm przedwczesnej samoistnej czynności skurczowej

Patomechanizm wystąpienia porodu przedwczesnego w wyniku samoistnej czynności skurczowej przypomina mechanizm porodu w terminie. Różnicę stanowią procesy, które doprowadzają do pojawienia [...]

Diagnostyka porodu przedwczesnego

U każdej pacjentki zgłaszającej się z powodu wystąpienia regularnej czynności skurczowej postępowanie powinno obejmować:

Postępowanie w przedwczesnej czynności skurczowej mięśnia macicy

Szacuje się, że 70-80% kobiet zagrożonych porodem przedwczesnym urodzi o czasie. Wybór sposobu postępowania i leczenia pacjentki zgłaszającej się z powodu [...]

Interwencja farmakologiczna

U kobiet w ciąży ze skróconą szyjką macicy, której długość wynosi mniej niż 15 mm, i/lub ze stwierdzoną regularną czynnością skurczową [...]

Pozostałe interwencje

Dotychczas uważano, iż antybiotykoterapia u pacjentek zagrożonych porodem przedwczesnym z zachowanymi błonami płodowymi nie jest zalecana, nie przynosi korzyści w zakresie [...]

Poród przedwczesny na granicy wieku przeżycia płodu

Szczególne wyzwanie dla położników i ginekologów stanowią ciąże zagrożone porodem przedwczesnym na granicy przeżycia płodu, która przypada na 22 + 6 [...]

Przyszłość

Zasada działania leków sprawdzonych dotąd w postępowaniu w przypadku porodu przedwczesnego polega głównie na hamowaniu mechanizmu skurczu mięśnia macicznego. Trwają jednak [...]

Podsumowanie

Poród przedwczesny stanowi wyzwanie kliniczne dla położników i neonatologów, gdyż jest główną przyczyną śmiertelności i zachorowalności noworodków, a przez to generuje [...]

Do góry