Poród przedwczesny to według definicji przyjętej przez World Health Organization (WHO) urodzenie dziecka po ukończonym 22 tygodniu ciąży, a przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży. Szacuje się, że na świecie porody przedwczesne stanowią 8-15% wszystkich porodów, w których następstwie co roku rodzi się około 15 mln wcześniaków¹. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wynika, że w Polsce porody przedwczesne stanowią mniej więcej 6% wszystkich porodów, co przekłada się na liczbę prawie 20 000 dzieci urodzonych przed terminem². Komplikacje zdrowotne związane z wcześniactwem są wiodącą przyczyną śmierci około 1 mln dzieci do 5 roku życia na świecie³. Dlatego tak ważne są prawidłowe rozpoznanie zagrażającego porodu przedwczesnego oraz odpowiednie postępowanie w celu poprawy wyników położniczych i neonatologicznych.

Zagrażający poród przedwczesny a rozpoczęty poród przedwczesny

Zagrażający poród przedwczesny (threatened preterm labor) to wczesna faza porodu przedwczesnego cechująca się wystąpieniem czynności skurczowej macicy, która nie powoduje jednak zmian dotyczących szyjki macicy. Z kolei w przypadku rozpoczętego porodu przedwczesnego (preterm labor) skurczom mięśnia macicznego (4 skurcze/ 20 min) towarzyszą udokumentowane zmiany szyjki macicy lub jej skrócenie o 80% bądź rozwarcie wynoszące ≥2 cm⁴.

Czynnikami ryzyka porodu przedwczesnego są m.in.: przebycie poronienia w II trymestrze ciąży lub porodu przedwczesnego, krótka szyjka macicy w przezpochwowym badaniu ultrasonograficznym (USG; <25 mm w 24 tygodniu ciąży), krwawienie z dróg rodnych, mało- lub wielowodzie, styl życia (nikotynizm, narkomania), mała masa ciała matki przed ciążą (wskaźnik masy ciała [BMI – body mass index] <19,8 kg/m²), wiek matki (<18 roku życia lub >35 roku życia), rasa czarna, niski status socjoekonomiczny, niski poziom wykształcenia, niektóre choroby (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba nerek, cholestaza ciążowa), stres, zakażenia (bakteryjna waginoza, chlamydioza, rzeżączka, bakteriomocz bezobjawowy, zakażenia układu moczowego, choroby przyzębia).

Przyczynami porodu przedwczesnego najczęściej są:

• samoistna przedwczesna czynność skurczowa mięśnia macicy (idiopathic preterm delivery) odpowiadająca za blisko 50% przypadków porodów przedwczesnych
• przedwczesne samoistne odpływanie płynu owodniowego w ciąży niedonoszonej (PPROM – preterm premature rupture of membranes), które jest powodem około 30% przypadków wcześniejszego zakończenia ciąży
• jatrogenny poród przedwczesny stanowiący 20-30% przypadków⁵.