Przypadek kliniczny

Wpływ antykoncepcji hormonalnej na stan zdrowia kości u nastolatek

Sarah Pitts, MD

Division of Adolescent/Young Adult Medicine, Division of Endocrinology, Boston Children’s Hospital, Harvard Medical School w Bostonie

Contemporary OB/GYN 2022;67(10):21-26

  • Antykoncepcja hormonalna a masa i gęstość mineralna kości oraz kształtowanie się szczytowej masy kostnej
  • Wpływ poszczególnych hormonalnych metod antykoncepcji na stan zdrowia kości w okresie dorastania
  • Poradnictwo dotyczące optymalizacji stanu zdrowia kości u młodocianych pacjentek

Opis przypadku

Do lekarza zgłosiła się 14-letnia dziewczynka z obfitymi i bolesnymi krwawieniami miesiączkowymi oraz trądzikiem w celu uzyskania pomocy w kwestii bolesnych miesiączek. W wywiadzie podała 2 przebyte urazowe złamania kości kończyn górnych oraz nietolerancję laktozy. Pierwsza miesiączka pojawiła się w wieku 12 lat, a obecnie krwawienia występują co 27-32 dni. Pacjentka regularnie opuszcza kilka dni szkoły w każdym miesiącu z powodu problemów związanych z miesiączkowaniem. Nie przyjmuje żadnych leków, preparatów ziołowych ani suplementów diety. Kiedy jej matka była nastolatką, również doświadczała obfitych, bolesnych krwawień, ale z wiekiem dolegliwości te się zmniejszyły. Pacjentka od 5 miesięcy ma chłopaka i w rozmowie z lekarzem na osobności zwierza się, że chciałaby rozpocząć stosowanie antykoncepcji. Matka dziewczyny jest otwarta na przepisanie córce środka hormonalnego w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych towarzyszących miesiączce. Pacjentka i jej matka pytają o możliwości leczenia.

Omówienie

Opisany przypadek nie jest nietypowy. Pacjentce należy zaoferować poradnictwo dotyczące różnych metod antykoncepcji, które będzie ukierunkowane na jej potrzeby, zgodne z zasadami sprawiedliwości reprodukcyjnej i wolne od uprzedzeń świadczeniodawcy. U każdej nastolatki trzeba oczywiście brać pod uwagę wiele różnych czynników. Lekarz musi ocenić medyczne przeciwwskazania do stosowania środków antykoncepcyjnych, a także przekazać pacjentce informacje na temat skuteczności poszczególnych metod, ich potencjalnych skutków ubocznych, a także poufności, dostępności, łatwości i długości stosowania. Młodociane pacjentki i ich opiekunowie często pytają o potencjalny długoterminowy wpływ antykoncepcji na płodność i ryzyko nowotworów, natomiast rzadko zadają pytania o potencjalny jej wpływ na szkielet. Klinicyści powinni jednak uwzględniać i rozważać to, co wiadomo na temat oddziaływania hormonalnych środków antykoncepcyjnych w okresie młodzieńczym na stan zdrowia kości1-4, biorąc pod uwagę to, że:

  • 40-60% dorosłej masy kostnej uzyskuje się w okresie młodzieńczym
  • zwiększenie przyrostu masy kostnej w okresie młodzieńczym o 10% może potencjalnie zmniejszyć ryzyko złamania w wieku dorosłym o 50%
  • szacowane roczne koszty ponoszone w ramach programu Medicare w Stanach Zjednoczonych w związku z leczeniem osteoporozy i złamań u osób dorosłych przekraczają 50 mld dol., wliczając w to koszty pośrednie związane z utratą produktywności i koniecznością sprawowania opieki5.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Fizjologia kości i jej ocena

Kolagen i białka niekolagenowe tworzą macierz organiczną, na której odkłada się minerał kostny, składający się głównie z wapnia i fosforanów, tworząc [...]

Wpływ antykoncepcji hormonalnej na kości

Zagrożenia i korzyści związane ze stosowanym leczeniem powinny być analizowane i omawiane z pacjentkami, a jeżeli jest to konieczne, również z [...]

Octan medroksyprogesteronu w postaci o przedłużonym uwalnianiu

Octan medroksyprogesteronu w postaci o przedłużonym uwalnianiu (DMPA – depot medroxyprogesterone acetate) jest jedynym hormonalnym środkiem antykoncepcyjnym, przed którym ostrzega amerykańska [...]

Implanty antykoncepcyjne i hormonalne wkładki wewnątrzmaciczne

Przeprowadzono niewiele badań dotyczących wpływu długo działających odwracalnych metod antykoncepcji na stan zdrowia kości młodocianych pacjentek. Cromer i wsp. ocenili prospektywnie [...]

Jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne (zawierające tylko progestagen)

Wpływ jednoskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych zawierających tylko progestagen (POP – progestogen-only pill) na stan zdrowia kości u młodocianych pacjentek również nie został [...]

Skojarzone hormonalne środki antykoncepcyjne

Skojarzone hormonalne środki antykoncepcyjne również zapobiegają ciąży i modyfikują krwawienia miesiączkowe poprzez wpływ na działanie osi podwzgórze–przysadka–jajniki, hamują wytwarzanie endogennego estradiolu [...]

Optymalizacja stanu zdrowia kości

Niezależnie od zastosowanego środka antykoncepcyjnego wszyscy lekarze powinni prowadzić u nastolatek poradnictwo dotyczące optymalizacji stanu zdrowia kości. Polega to na podejmowaniu [...]

Podsumowanie

Optymalizacja stanu zdrowia kości u dzieci i nastolatek może zmniejszyć chorobowość i umieralność związane z osteoporozą w wieku dorosłym, dlatego należy [...]

Do góry