Endometrioza jest słabo poznanym stanem, w którym tkanka podobna do endometrium zagnieżdża się poza macicą. Choroba ta dotyka 10% kobiet w wieku rozrodczym oraz 90% pacjentek z przewlekłym bólem miednicy i niepłodnością¹. Mechanizmy implantacji oraz bólu związanego z endometriozą wciąż nie zostały w pełni wyjaśnione¹. Stadium zaawansowania choroby i ból nie korelują dobrze ze sobą, ponieważ ból miednicy może mieć charakter zapalny i neuropatyczny, z komponentem ośrodkowego uwrażliwienia układu nerwowego¹. U pacjentek z bólem miednicy stwierdza się zwiększoną neurotransmisję glutaminergiczną w przedniej części wyspy i jej zwiększoną łączność z korą przedczołową, co powoduje, że ból może się utrzymywać nawet po całkowitym wycięciu zmian chorobowych².

Rozpoznanie

Mimo że zdaniem ekspertów wczesne rozpoznanie endometriozy ma zasadnicze znaczenie, to trudności diagnostyczne w połączeniu z koniecznością przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego w celu ustalenia rozpoznania przyczyniają się do istotnego opóźnienia leczenia. W 2008 roku koszty opieki zdrowotnej związane z endometriozą w Stanach Zjednoczonych szacowano na 4000 dolarów rocznie na jedną pacjentkę¹. Uważa się, że do tak dużych wydatków przyczynia się opóźnienie rozpoznania chirurgicznego, ponieważ pacjentki, u których problem nie został wyjaśniony, dalej poszukują odpowiedzi, kierują się do kolejnych specjalistów i poddają kosztownym badaniom. Endometrioza może wywierać poważny wpływ na jakość życia kobiet i ich płodność, obniżać ich produktywność, a nawet prowadzić do utraty pracy. Przeciętne opóźnienie rozpoznania wynosi mniej więcej 7 lat, co uniemożliwia wczesne wdrożenie leczenia, które z kolei mogłoby zmniejszać przewlekły ból oraz obciążenia dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego³.

Należy pamiętać o tym, że przewlekły ból miednicy może mieć wieloczynnikowe podłoże, a więc konieczna jest wszechstronna ocena w kierunku wszystkich przyczyn, nie tylko ginekologicznych, lecz także dotyczących innych układów narządów, w tym: układu mięśniowo-szkieletowego, przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, jak również problemów psychologicznych. Trzeba również brać pod uwagę choroby zakaźne, a także immunologiczne, których udział w patogenezie bólu został słabiej poznany. Wiele z nich można zidentyfikować na podstawie starannie zebranych wywiadów i badania przedmiotowego, które pozwalają określić narząd stanowiący źródło dolegliwości, a także na podstawie badań obrazowych.