Postępowanie u kobiet z rakiem piersi rozpoznanym w czasie ciąży

dr n. med. Marcin Ekiert

lek. Katarzyna Soter

prof. dr hab. n. med. Rafał Matkowski

Katedra Onkologii, Wydział Lekarski, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Centrum Chorób Piersi, Dolnośląskie Centrum Onkologii, Pulmonologii i Hematologii we Wrocławiu

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Rafał Matkowski

Centrum Chorób Piersi,

Dolnośląskie Centrum Onkologii, Pulmonologii i Hematologii we Wrocławiu

pl. Ludwika Hirszfelda 12, 53-413 Wrocław

e-mail: rafal.matkowski@dcopih.pl

  • Leczenie raka piersi współistniejącego z ciążą w praktyce klinicznej
  • Wpływ leczenia chirurgicznego, chemioterapii i radioterapii na przebieg ciąży oraz rozwój płodu i zdrowie narodzonego dziecka
  • Opieka położnicza nad kobietą z rozpoznanym rakiem piersi
  • I co później? Karmienie piersią i ciąża po leczeniu onkologicznym

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet i drugą przyczyną zgonów na nowotwory złośliwe na świecie. Raka piersi współistniejącego z ciążą definiujemy jako rozpoznanego w czasie ciąży (PrBC – breast cancer during pregnancy) lub w ciągu 12 miesięcy od porodu (PPBC – postpartum breast cancer). Dane epidemiologiczne, kliniczne i biologiczne wykazują, że PrBC i PPBC to dwie odrębne jednostki chorobowe. Rak piersi jest także najczęstszym nowotworem złośliwym diagnozowanym u ciężarnych. Choć jest to rzadka sytuacja, obserwuje się rosnący trend zachorowań. Spowodowane jest to prawdopodobnie m.in. stałym wzrostem liczby zachorowań na raka piersi poza ciążą oraz opóźnieniem realizacji planów macierzyńskich. Nowotwór złośliwy rozpoznany w czasie ciąży kwalifikuje ją jako wysokiego ryzyka. Ciąża nie pogarsza rokowania, jest ono u ciężarnych porównywalne z rokowaniem u pacjentek niebędących w ciąży z analogiczną chorobą. Niestety zaawansowanie miejscowe nowotworu zwykle jest wyższe z powodu opóźnienia w rozpoznaniu choroby. Postęp w leczeniu raka piersi poza ciążą nie zawsze można przełożyć na uzyskiwane efekty leczenia PrBC ze względu na interes matki i nienarodzonego dziecka.

Przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych należy zawsze uwzględnić: typ biologiczny i zaawansowanie nowotworu, stan sprawności chorej, okres ciąży, bezpieczeństwo płodu, a także wolę i świadomą decyzję kobiety dotyczącą utrzymania ciąży lub jej przerwania.

Ze względu na rzadkie współwystępowanie ciąży i nowotworu złośliwego zalecenia postępowania oparte na dowodach naukowych są ograniczone, brak standardów, nie można także przeprowadzić randomizowanych, kontrolowanych badań. Niniejszy artykuł koncentruje się na przedstawieniu wytycznych dotyczących praktyki klinicznej – zastosowaniu chemioterapii, radioterapii, chirurgii przy ścisłym monitorowaniu chorej i dziecka.

Leczenie raka piersi

W leczeniu raka piersi stosuje się postępowanie skojarzone, na które składają się metody leczenia miejscowego: chirurgia i radioterapia oraz leczenie systemowe. W przypadku raka piersi oprócz oceny zaawansowania choroby niezbędna jest ocena podtyp...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka

W przypadku podejrzenia nowotworu piersi należy założyć kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego (DiLO) oraz skierować pacjentkę do ośrodka zajmującego się diagnostyką [...]

Leczenie chirurgiczne

Leczenie operacyjne jest uważane za bezpieczne już od pierwszego trymestru ciąży, zaleca się jednak odczekać do ukończenia 5 tygodnia od zapłodnienia [...]

Chemioterapia

Leczenie cytostatykami u ciężarnych nie powinno się różnić od standardów leczenia chorych niebędących w ciąży. Leczenie takie może być prowadzone przedoperacyjnie, [...]

Hormonoterapia

Duża część nowotworów piersi wykazuje ekspresję receptorów hormonalnych. W takiej sytuacji stosowana jest hormonoterapia. Stosowana po zabiegu znacznie zmniejsza ryzyko nawrotu [...]

Leczenie ukierunkowane molekularnie

Zastosowanie leków ukierunkowanych molekularnie u kobiet w ciąży związane jest z dużym ryzykiem powikłań.

Leczenie choroby rozsianej

Rak piersi z obecnością przerzutów jest chorobą nieuleczalną. Podstawowym postępowaniem jest paliatywne leczenie systemowe, którego celem jest zatrzymanie postępu choroby, zmniejszenie [...]

Radioterapia

Ryzyko związane z narażeniem płodu na promieniowanie jonizujące zależy od dawki, lokalizacji i objętości miejsca napromienianego oraz odległości od macicy i [...]

Leczenie wspomagające

Terapia wspomagająca to postępowanie łagodzące działania niepożądane leczenia, a także choroby, które nie ma bezpośredniego działania przeciwnowotworowego. Zaliczamy do niej m.in. [...]

Opieka położnicza, poród

Każda ciąża u pacjentki z nowotworem powinna być traktowana jako wysokiego ryzyka. Wskazana jest regularna kontrola ultrasonograficzna płodu, zwykle co 3-4 [...]

Karmienie po leczeniu, ciąża po leczeniu

Karmienie piersią po leczeniu onkologicznym może być utrudnione. Pacjentki poddane mastektomii mogą z powodzeniem karmić jedną piersią. Leczenie oszczędzające, które przeprowadzono [...]
Do góry