Masa kostna zwiększa się u mężczyzn i kobiet od wczesnego okresu życia do jego czwartej dekady. Następnie u obu płci rozpoczyna się powolny, postępujący proces zmniejszania się masy kostnej. U kobiet obserwuje się jednak przyspieszoną utratę kości w okresie okołomenopauzalnym (ryc. 1)¹, co w połączeniu z ich mniejszą masą kostną w porównaniu z mężczyznami powoduje, że są one znacznie bardziej narażone na osteoporozę i późniejsze złamania. Oszacowano, że w 2010 roku w Stanach Zjednoczonych osteoporozę rozpoznano u 10,2 mln osób w wieku 50 lat lub starszych, a u kolejnych 43,4 mln stwierdzono małą masę kostną². Biorąc pod uwagę przewidywane starzenie się populacji, szacuje się, że do 2030 roku liczba dorosłych Amerykanów z małą masą kostną lub osteoporozą wzrośnie do ponad 70 mln². Co więcej, u blisko 50% kobiet w ciągu całego życia dojdzie do złamania osteoporotycznego³, które zwiększa ryzyko dalszej chorobowości i umieralności⁴. Aż 30% osób objętych świadczeniami w ramach programu Medicare, u których w 2016 roku doszło do złamania biodra, zmarło w ciągu 12 miesięcy⁵. Koszt leczenia złamań osteoporotycznych w ramach programu Medicare w 2018 roku oszacowano na 57 mld dolarów⁶. Jest więc konieczne, aby ginekolodzy-położnicy byli odpowiednio zaznajomieni z tym stanem klinicznym, metodami jego wykrywania oraz leczenia.

Epidemiologia i ryzyko

Określenie „osteoporoza” (dosłownie „porowate kości”) dobrze podsumowuje patofizjologię tego stanu. Kość znajduje się w stanie ciągłej przebudowy i naprawy – jednocześnie następują w niej procesy tworzenia się i resorpcji. Do rozwoju osteoporozy dochodzi, kiedy resorpcja przeważa nad tworzeniem się kości przez wystarczająco długi czas, aby doszło do osłabienia kości, która staje się podatna na złamania. Kobiety osiągają szczytową masę kostną około 35 roku życia. Przed menopauzą przeciętnie tracą kości w tempie 2% rocznie, ale proces ten wykazuje znaczną zmienność w zależności od czynników genetycznych, związanych ze stylem życia i środowiskowych⁷. W okresie okołomenopauzalnym, który rozpoczyna się mniej więcej 2 lata przed ostatnim krwawieniem miesiączkowym i trwa jeszcze przez kilka lat po nim, średnie tempo utraty kości w obrębie zarówno miednicy, jak i kręgosłupa wynosi 10-12% rocznie (ryc. 1). Później szybkość utraty kości znacznie się zmniejsza – do przeciętnie 0,5% w ciągu roku⁷. Wpływ menopauzy jest na tyle istotny, że u kobiety liczba lat, które upłynęły od ostatniego krwawienia miesiączkowego, jest lepszym wskaźnikiem predykcyjnym gęstości kości niż wiek chronologiczny⁸. Wiek i menopauza powodują w sumie zmniejszenie gęstości kości u 80-letniej kobiety o 30%⁹.