Pediatria 2025 'Profilaktyka i prewencja w pediatrii i psychiatrii dziecięcej' | Kongres Akademii po Dyplomie już 11-12 kwietnia w Warszawie! Sprawdź >
Najczęstsze interakcje lekowe mające wpływ na działanie antykoncepcji hormonalnej
dr n. med. i n. o zdr. Anna Flotyńska-Adamczyk
- Farmakokinetyczne podstawy skuteczności hormonalnych środków antykoncepcyjnych
- Stosowanie antybiotyków, leków przeciwgrzybiczych, przeciwpadaczkowych, przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych oraz innych a skuteczność antykoncepcji hormonalnej
- Wpływ antykoncepcji hormonalnej na działanie innych leków
Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników antykoncepcja hormonalna ma na celu blokowanie owulacji poprzez działanie antygonadotropinowe gestagenów. Dostępne gestageny różnią się profilem działania pozaantykoncepcyjnego, ponadto mogą być stosowane estrogeny lub substancje działające estrogennie w celu kontroli krwawień bądź działania estrogennego na organizm kobiety1.
Interakcje lekowe są wypadkową jednoczesnego podawania dwóch (i więcej) leków, która przekłada się na konkretny efekt kliniczny. Część z interakcji wywołuje korzystny wpływ terapeutyczny na organizm i jest pożądana, a część przyczynia się do toksyczności lub znosi wzajemne działania terapeutyczne leków. Prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji zwiększa się wraz z liczbą stosowanych jednocześnie leków. Interakcje lekowe mogą wystąpić w każdym wieku i u każdego pacjenta. Szacuje się, że powodem 7-10% wszystkich hospitalizacji bądź przedłużonych hospitalizacji są interakcje lekowe2.
Interakcje lekowe można podzielić na:
- farmakokinetyczne – działanie leku jest modyfikowane przez czynniki mające wpływ na jego wchłanianie, dystrybucję, metabolizm lub eliminację z organizmu
- farmakodynamiczne – równocześnie stosowane leki wpływają addycyjnie, synergistycznie bądź antagonistycznie na działanie podstawowego (pożądanego) leku.
Za najczęstsze i najważniejsze w znaczeniu klinicznym interakcje odpowiada wpływ równocześnie stosowanych leków na inhibicję lub indukcję cytochromu P450 (CYP450)2. Miejsca potencjalnych interakcji lekowych przedstawiono na rycinie 1.
Kliniczne znaczenie występowania interakcji lekowych zależy nie tylko od stosowanych jednocześnie substancji, lecz także od długości okresu, w którym są podawane łącznie. W przypadku krótkotrwałych terapii, takich jak np. profilaktyka antybiotykowa w stomatologii (polegająca na jednorazowym podaniu amoksycyliny lub makrolidu), ryzyko wystąpienia interakcji jest bardzo małe, natomiast w przypadku terapii łączonych długofalowo, takich jak np. stosowanie leków przeciwpadaczkowych, leków antyretrowirusowych, ryzyko interakcji i ich znaczenie kliniczne są zdecydowanie większe. Biorąc pod uwagę możliwości wystąpienia lub uniknięcia interakcji, istotne znaczenie dla długotrwałych terapii ma wybór leków z jednej grupy, lecz metabolizowanych przez różne izoenzymy CYP450.
