Cięcie cesarskie jest najczęściej wykonywaną na świecie dużą procedurą chirurgiczną. Według analizy Betran i wsp. obecnie na świecie 20% porodów odbywa się drogą cięcia cesarskiego. W Unii Europejskiej odsetek ten wynosi 30%, a w Polsce według danych Głównego Urzędu Statystycznego – ponad 40%.

Konsekwencją każdego cięcia cesarskiego jest utworzenie się blizny macicy w miejscu jej nacięcia. W przypadku niecałkowitego jej zrośnięcia dochodzi do powstania tzw. niszy w bliźnie, określanej też jako isthmocele. Zgodnie z definicją Bij de Vaate i wsp. nisza jest brakiem ciągłości mięśnia macicy w rzucie blizny, który pozostaje w łączności z jamą macicy i/lub kanałem szyjki macicy.

Powszechnie akceptowane jest stanowisko grupy European Niche Taskforce, uznające za niszę tylko te wpuklenia w rzucie blizny, których wysokość przekracza 2 mm. Częstość występowania niszy w populacji pacjentek po cięciu cesarskim jest bardzo duża – według aktualnego piśmiennictwa wynosi ona od 40% do nawet 84%.

Przyczyny powstawania niszy

Mimo wielu przeprowadzonych badań dotąd nie udało się jednoznacznie i bezspornie ustalić przyczyn niecałkowitego gojenia się ran macicy po cięciu cesarskim. Najlepszym dotychczas podsumowaniem teorii powstawania nisz jest publikacja Vervoort i wsp. pt. „Why do niches develop in caesarean uterine scars? Hypotheses on the aetiology of niche development”. Postulowane w niej przyczyny to: niskie nacięcie macicy przez tkanki szyjki, nieprawidłowa technika chirurgiczna, w tym szycie bez ujmowania w szew pełnej grubości miometrium, oraz czynniki zależne od pacjentki, takie jak reakcja zapalna czy tendencja do tworzenia się zrostów. Zidentyfikowano czynniki ryzyka powstawania niszy, do których należą: liczba przeprowadzonych cięć cesarskich, tyłozgięcie macicy, wykonanie cięcia cesarskiego w drugim okresie porodu. W metaanalizach badań oceniających jedno- vs dwuwarstwowe szycie macicy stwierdzono, że szycie dwuwarstwowe zapewnia uzyskanie większej grubości miometrium, ale jednocześnie nie obserwowano istotnych różnic w ryzyku pęknięcia macicy czy wystąpieniu niszy w bliźnie. Z powyższego wynika, że szycie zarówno jedno-, jak i dwuwarstwowe jest prawidłowym postępowaniem, o ile ujęta będzie w szew cała grubość miometrium (z włączeniem doczesnej).