Spektrum łożyska przyrośniętego (PAS – placenta accreta spectrum; inaczej: zaburzenia ze spektrum łożyska przyrośniętego) [w polskim piśmiennictwie używane są także określenia „spektrum łożyska wrastającego” i „łożysko z nieprawidłową implantacją” – przyp. tłum.] definiowane jest jako patologiczne przyleganie łożyska, w którym oddzielenie łożyska od macicy jest niemożliwe lub prowadzi do potencjalnie katastrofalnego krwawienia. PAS jest następstwem zaburzenia fizjologicznego układu warstw ściany macicy, który normalnie występuje w ciąży, co najmniej z utratą przekształconego endometrium (doczesnej), a na bardziej zaawansowanym etapie choroby z migracją trofoblastu do mięśniówki macicy, błony surowiczej i poza nią.

Patofizjologia

Głównym problemem w przypadku PAS jest brak płaszczyzny, w której dochodzi do łatwego oddzielenia płyty podstawnej łożyska od ściany macicy. Nazewnictwo zmieniało się w miarę poznawania patologii tej choroby. Początkowo sądzono, że PAS jest pierwotnym defektem biologii trofoblastu prowadzącym do jego nadmiernego wnikania w warstwy ściany macicy¹. W związku z tym używano takich terminów, jak patologicznie przylegające łożysko (MAP – morbidly adherent placenta) oraz nieprawidłowo inwazyjne łożysko (AIP – abnormally invasive placenta). Później zdano sobie sprawę z tego, że PAS jest prawdopodobnie skutkiem wtórnego defektu na granicy endometrium i miometrium dookoła blizny w macicy lub innego defektu anatomicznego, który prowadzi do niewytworzenia się prawidłowej doczesnej oraz utraty poddoczesnowej warstwy mięśniówki macicy¹. Te zaburzenia stwarzają warunki do nieprawidłowego przyczepu trofoblastu pozakosmkowego i nadmiernego odkładania się fibrynoidu. Łącznie te czynniki powodują nieprawidłowe przyleganie łożyska do ściany macicy.

Co więcej, gojenie się mięśniówki macicy nie ma całkowicie regeneracyjnego charakteru, a powstająca tkanka włóknista jest słabsza, mniej elastyczna i bardziej podatna na uszkodzenie. W rezultacie w wielu przypadkach obecności blizny w macicy dochodzi do jej częściowego rozejścia się, zwłaszcza kiedy dolny segment macicy wydłuża się w III trymestrze ciąży, co także odgrywa rolę w patologii PAS². Kliniczna ciężkość PAS jest wypadkową obecności defektu blizny, bliskości tkanki łożyska i tego defektu oraz utraty prawidłowej grubości mięśniówki macicy¹. Ze względu na zmienioną budowę łożyska w miejscach występowania PAS dochodzi tam również do zmian w krążeniu maciczno-łożyskowym, co powoduje, że przepływ krwi matczynej o dużej prędkości dociera do przestrzeni międzykosmkowych, zwanych lakunami.