Ból – wierzchołek góry lodowej w zaburzeniach seksualnych związanych z endometriozą
lek. Dominika Jasińska-Stasiaczek1
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Nowosielski2
- Wpływ endometriozy na życie seksualne chorej i jej partnera/partnerki
- Zaburzenia funkcji seksualnych u kobiet z rozpoznaną endometriozą
- Rola lekarza ginekologa w diagnostyce i leczeniu zaburzeń seksualnych związanych z endometriozą
- Edukacja seksualna pacjentki z endometriozą oraz jej partnera/partnerki
Endometrioza polega na występowaniu sekcyjnej tkanki endometrium poza jamą macicy. Ta przewlekła i trudna w diagnostyce choroba może dotyczyć co dziesiątej kobiety w wieku reprodukcyjnym1, choć liczba ta prawdopodobnie jest niedoszacowana ze względu na bezobjawowy przebieg endometriozy i nieoptymalną diagnostykę u pacjentek z objawami2,3. Określenia typu „trudna do zdiagnozowania” i „przewlekła” mają w endometriozie kluczowe znaczenie, ponieważ dane z badań populacyjnych wskazują, że opóźnienie w rozpoznaniu tej choroby wynosi 4-12 lat od pojawienia się pierwszych objawów, a nawet po zastosowaniu wyspecjalizowanych metod leczenia dolegliwości mogą utrzymywać się przez całe życie, również w okresie senium2,4,5. To implikuje poczucie bezradności wobec występujących objawów, w głównej mierze bólowych, oraz zniechęcenie i brak nadziei na poprawę przy długotrwałym, nie zawsze skutecznym leczeniu, zwłaszcza że terapia musi być uszyta na miarę, a znalezienie właściwego remedium wymaga czasu6.
Mimo że podstawowym objawem endometriozy jest fizyczny ból, który występuje u ponad 80% chorych, to endometrioza wpływa też na niezliczone aspekty ogólnego przebiegu i jakości życia kobiet oraz ich partnerów/partnerek, w tym na: tożsamość seksualną, zachowania seksualne, relacje diadyczne/w związkach, edukację, rozwój kariery i wynagrodzenie, interakcje społeczne oraz wreszcie na relacje rodzinne5,7,8 (ryc. 1). W tym kontekście endometrioza i związany z nią ból to wierzchołek góry lodowej, pod którym ukrywa się szeroka gama innych czynników warunkujących zaburzenia seksualne i obniżenie jakości życia, w tym społecznego.
W poniższym artykule dokonana zostanie analiza przyczyn zaburzeń seksualności kobiet i ich partnerów/partnerek w kontekście procesu neurozapalnego w miednicy mniejszej, modelu biopsychospołecznego oraz modelu unikania lęku. Przedstawione zostaną wskazówki dotyczące postępowania medycznego, które ma na celu przyspieszenie postawienia diagnozy i optymalizację leczenia oraz jest nastawione na uzyskanie subiektywnej i obiektywnej poprawy w każdej z domen seksualności czy jakości życia.
Ból to tylko początek
Aby zrozumieć wielopoziomowy wpływ zmian endometrialnych zlokalizowanych w miednicy mniejszej i jamie brzusznej na funkcjonowanie pacjentki oraz jej partnera/partnerki, należy posłużyć się teorią procesu neurozapalnego9-12 oraz modelu unikania lęk...
