Antykoncepcja dla pacjentek z zaburzeniami zdrowia psychicznego

Courtney C. Baker, MD, MPH1

Jewel A. Brown, MD2

1Department of Obstetrics and Gynecology, UT Southwestern Medical Center w Dallas 
2Department of Obstetrics and Gynecology, University of South Florida w Tampie

Contemporary OB/GYN 2025;70(2):8-12

  • Wpływ antykoncepcji hormonalnej na nastrój i zdrowie psychiczne kobiet
  • Wybór metody antykoncepcji u kobiet z zaburzeniami lękowymi i depresją
  • Możliwe interakcje między lekami psychiatrycznymi a środkami antykoncepcyjnymi

Choroby psychiczne dotykają około 1 na 7 osób na całym świecie1. Większość przypadków stanowią zaburzenia lękowe i depresyjne. Kobiety w wieku rozrodczym są bardziej narażone na depresję i zaburzenia lękowe niż mężczyźni, ze standaryzowaną do wieku częstością występowania wynoszącą 24% wśród kobiet w porównaniu z 13,3% wśród mężczyzn w Stanach Zjednoczonych2. Kobiety w ciąży lub będące w okresie poporodowym są w grupie zwiększonego ryzyka ich wystąpienia; liczba zaburzeń depresyjnych zdiagnozowanych podczas hospitalizacji związanych z porodem w Stanach Zjednoczonych wzrosła 7-krotnie z 4,1 diagnozy na 1000 hospitalizacji w 2000 roku do 28,7 diagnozy na 1000 hospitalizacji w 2015 roku3. Zaburzenia psychiczne okresu okołoporodowego wiążą się z niekorzystnymi skutkami dla kobiety w ciąży lub po porodzie, a także dla płodu, niemowlęcia, partnera oraz rodziny4. Ponadto depresja okołoporodowa może sygnalizować tendencję do przewlekłej depresji i jej trwałych następstw5.

Stan zdrowia psychicznego ma również wpływ na kwestię zapobiegania ciąży. W Stanach Zjednoczonych prawie połowa wszystkich ciąż jest nieplanowana, a wśród osób z zaburzeniami psychicznymi ryzyko to może być jeszcze większe6,7. Jednym z czynników sprzyjających takiemu stanowi rzeczy może być występowanie zbieżności między osobami zagrożonymi chorobami psychicznymi a osobami zagrożonymi niestosowaniem albo niewłaściwym stosowaniem środków antykoncepcyjnych8. Ponadto objawy depresji lub lęku mogą wpływać na podejmowanie decyzji dotyczących antykoncepcji i skutkować częstszym stosowaniem metod wysoce zależnych od użytkownika, takich jak prezerwatywy9. W badaniach wykazano, że niektóre pacjentki z objawami zaburzeń psychicznych lub z diagnozami dotyczącymi zdrowia psychicznego są narażone na zwiększone ryzyko niepowodzenia antykoncepcji podczas stosowania metod wysoce zależnych od użytkownika10 i mogą być bardziej skłonne do wcześniejszego usunięcia długo działających odwracalnych metod antykoncepcji (LARC – long-acting reversible contraceptive), takich jak wkładka wewnątrzmaciczna (IUD – intrauterine device) lub implant11. W przypadku zajścia w nieplanowaną ciążę częstość występowania depresji okołoporodowej jest 2 razy większa niż u kobiet, które zamierzały zajść w ciążę12.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wpływ antykoncepcji na zdrowie psychiczne

Chociaż przyczyna zaburzeń psychicznych i związek między zmianami nastroju a antykoncepcją hormonalną nie są w pełni zrozumiałe z fizjologicznego punktu widzenia, [...]

Metody antykoncepcji dla pacjentek z zaburzeniami zdrowia psychicznego

Chociaż istnieją pewne względy szczególne, wszystkie metody antykoncepcji są generalnie bezpieczne do stosowania u pacjentek z zaburzeniami psychicznymi. Amerykańskie medyczne kryteria [...]

Względy i populacje szczególne

Zaburzenia depresyjne i lękowe są powszechnie leczone selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny lub selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego noradrenaliny, a leki te [...]

Poradnictwo

Decyzja pacjentki o rozpoczęciu/kontynuowaniu stosowania określonego rodzaju środka antykoncepcyjnego jest wieloczynnikowa i często podyktowana doświadczeniem niekorzystnego działania niepożądanego danej metody lub [...]

Podsumowanie

Zaburzenia psychiczne, zwłaszcza lękowe i depresyjne, są powszechne u kobiet w wieku rozrodczym. Możliwość zapobiegania ciąży lub kontrolowania odstępów między ciążami [...]

Do góry