Korzystny profil ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych u kobiet stosujących antykoncepcję z naturalnymi estrogenami
dr hab. n. med. Jacek Tomaszewski
- Ocena ryzyka wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej podczas stosowania preparatów złożonej antykoncepcji hormonalnej
- Wpływ typu estrogenu (estrogeny syntetyczne vs naturalne) na ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych
- Komentarz do badania Didembourg i wsp., w którym oceniono ryzyko zakrzepowo-zatorowe w przypadku stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających syntetyczne vs naturalne estrogeny
Czy każda dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna zwiększa ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych?1-3 Ryzyko to występuje u każdej zdrowej kobiety stosującej złożone preparaty hormonalne, zwłaszcza u nieródek stosujących antykoncepcję estrogenowo-progestagenową po raz pierwszy, przed 20 rokiem życia, krócej niż rok, ale i tak jest ono kilka-kilkadziesiąt razy niższe niż odnotowane w przebiegu ciąży (6,5 razy) i w okresie połogu (20-40 razy). Ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE – venous thromboembolism)/zakrzepicy tętniczej (AT – arterial thrombosis) modyfikują liczne czynniki endo- i egzogenne, takie jak np. genetyczne u pacjentek z trombofilią z czynnikiem V typu Leiden (szacowane ryzyko podstawowe jest 4-8 razy wyższe, a u kobiet dodatkowo stosujących dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne [DTA] wzrasta 28-35-krotnie), leczenie chirurgicznie (podstawowe ryzyko jest 2-5-krotnie wyższe, a w połączeniu ze stosowaniem DTA 5-12,5 razy wyższe), częste długie podróże, zwłaszcza samolotem (podstawowe ryzyko jest 2-4 razy wyższe, a u kobiet stosujących DTA 14-20-krotnie wyższe), otyłość (podstawowe ryzyko jest 1,7-2,4 razy wyższe, a w połączeniu z przyjmowaniem DTA 10-24 razy wyższe) czy uzależnienie od nikotyny (podstawowe ryzyko 1,4-3,3 razy wyższe, a w przypadku stosowania DTA wzrasta 8,8-krotnie). Paradoksalnie złożona antykoncepcja hormonalna, zapobiegając niepożądanej ciąży, zmniejsza zagrożenie powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi w jej przebiegu lub w okresie połogu4,5.
Epizody mikrozakrzepicy/zakrzepicy objawowej lub zatorowości najczęściej dotyczą naczyń kończyn dolnych, zatok żylnych w ośrodkowym układzie nerwowym, rzadko płuc, krezki jelita czy siatkówki5.
Pierwszy opis powikłań zakrzepowo-zatorowych u kobiety stosującej złożoną antykoncepcję hormonalną z wysoką dawką estrogenów (Enovid) opublikowano w listopadzie 1961 roku, po 4 latach od zatwierdzenia tej metody regulacji poczęć przez amerykańską ...