Kardiologia interdyscyplinarna
Układ krążenia u chorych z przewlekłą chorobą nerek po przeszczepieniu nerki
Maria Dudziak,1 Beata Januszko-Giergielewicz,2 Alicja Dębska-Ślizień3
Wprowadzenie
Wiodącą przyczyną zgonu wśród chorych z przewlekłą chorobą nerek (PChN) są powikłania ze strony układu krążenia, wśród których dominuje przewlekła niewydolność serca (NS), złośliwe zaburzenia rytmu serca i choroba niedokrwienna serca (ChNS). Przeszczepienie nerki poprawia jakość życia chorych, jednak śmiertelność z powodu powikłań ze strony układu krążenia pozostaje po transplantacji nadal ponad dwukrotnie większa niż w populacji ogólnej [1].
Mimo postępu metod terapeutycznych i opracowywania nowych bezpieczniejszych schematów immunosupresyjnych, śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych jest nadal wysoka, sięga 40% przyczyn zgonów w tej grupie pacjentów i dotyczy często chorych z funkcjonującym przeszczepem [1]. Ryzyko zawału mięśnia sercowego po przeszczepieniu jest 25 razy większe niż w porównywanej względem wieku i płci populacji ogólnej. Istotnym problemem są też działania niepożądane leków immunosupresyjnych dotyczące układu krążenia, postępująca progresja dysfunkcji przeszczepu, trudności w uzyskaniu właściwej kontroli ciśnienia tętniczego, ograniczenia w sposobie dawkowania zarówno leków hipotensyjnych, jak też hipolipemizujących czy leków stosowanych w leczeniu przewlekłej NS. Złożone tło podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego w PChN, mimo jego redukcji po transplantacji powoduje, że nadal poszukuje się czynników predykcyjnych podwyższonego ryzyka zgonu z tych przyczyn u pacjentów oczekujących na przeszczepienie nerki.
Epidemiologia
Transplantacja jest jedną z metod leczenia nerkozastępczego, która w odległej obserwacji daje najlepsze wyniki, staje się więc leczeniem z wyboru u wielu pacjentów z PChN. Przeżywalność chorych po przeszczepieniu jest lepsza niż osób na listach oczekujących, lepsza jest również jakość ich życia. Ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i zgonu wzrasta 2-3 krotnie już w 2 stadium PChN, a w okresie dializoterapii obserwuje się dramatyczny wzrost ryzyka, które w zależności od wieku jest 10-100 krotnie większe niż w populacji ogólnej [2]. Po przeszczepieniu ryzyko sercowo-naczyniowe wraca do poziomu sprzed dializoterapii, pozostaje jednak wyższe niż w populacji ogólnej. Dlatego pacjenci po transplantacji są nadal w grupie wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, a głównym czynnikiem rokowniczym jest występowanie ChNS i jej czynników ryzyka przed przeszczepieniem [3].
U pacjentów po transplantacji najczęstszymi powikłaniami ze strony układu krążenia są nadciśnienie tętnicze (NT) i zaburzenia gospodarki lipidowej, a w długoletniej (ponad piętnastoletniej) obserwacji objawowe zmiany na tle aterogenezy naczyń wień...