Niewydolność serca

Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Jadwiga Nessler, Klinika Choroby Wieńcowej, Instytut Kardiologii, Collegium Medicum, UJ, Kraków

Przewlekła obturacyjna choroba płuc i współistniejąca niewydolność serca – trudności diagnostyczno-terapeutyczne

dr hab. n. med. Marlena Broncel

Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres korespondencyjny: dr hab. n. med. Marlena Broncel, Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej UM w Łodzi, ul. Kniaziewicza 1/5, 91-347 Łódź, e-mail: marlena.broncel@umed.lodz.pl

Wprowadzenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) i niewydolność serca (NS) to jednostki chorobowe, które przyczyniają się w istotny sposób do wzrostu chorobowości i śmiertelności we współczesnym społeczeństwie. Badania epidemiologiczne wskazują, że schorzenia sercowo-naczyniowe są częstszą przyczyną zgonów chorych na POChP niż niewydolność oddechowa.1-6 Według Camilliego i wsp. w 42% przypadków zgon w przebiegu POChP wywołany był incydentami sercowo-naczyniowymi, a tylko w 26% zmianami w układzie oddechowym i w 9% procesami nowotworowymi.1 Huiart i wsp. w swojej analizie zaobserwowali dwukrotne zwiększenie liczby schorzeń sercowo-naczyniowych w przebiegu POChP w porównaniu do osób w tym samym wieku bez POChP, NS zaś była najczęstszą przyczyną hospitalizacji.2 W największym badaniu, obejmującym prawie 46 000 chorych na POChP, ryzyko hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych było ponad dwukrotnie większe niż u osób bez tego schorzenia.3 Śmiertelność wywołana NS w przebiegu POChP była aż 3,75 razy większa niż w populacji ogólnej.

Do niedawna jeszcze uważano, że najczęstszym kardiologicznym powikłaniem POChP jest przeciążenie i niewydolność prawej komory serca, co w ostateczności doprowadza do rozwoju serca płucnego z całkowitą niewydolnością oddechową i sinicą centralną, przy niewielkich objawach rozedmy płuc. Tacy pacjenci otrzymali przydomek „blue bloaters“. Na drugim krańcu znaleźli się chorzy na POChP z dużą rozedmą, z niską masą ciała, u których dominującymi objawami są kaszel i duszność – tzw. „pink puffers“. Wyniki badań epidemiologicznych wskazują, że główną przyczyną zgonów u tychże właśnie pacjentów nie są ani nowotwory, ani niewydolność oddechowa, ale powikłania sercowo-naczyniowe, głównie pod postacią niewydolności lewokomorowej.4-6

Uważa się, że POChP występuje u 20-30% chorych z NS, a w około 20% przypadków stabilnej POChP stwierdza się NS.4-6 Częstość współistnienia POChP z NS wzrasta do 75 roku życia, a następnie maleje, co może się wiązać z większą śmiertelnością wśród tych chorych.7,8 Widoczne jest zróżnicowanie częstości rozpoznań POChP w zależności od wartości frakcji wyrzutowej lewej komory (EF). W badaniach uwzględniających chorych z NS z zachowaną czynnością skurczową częstość współistniejących zmian obturacyjnych była większa i wynosiła około 40%, natomiast biorąc pod uwagę chorych ze skurczową NS rozpoznawanie POChP było rzadsze – w zależności od badania odpowiednio: 7% w SOLVD, 9% w ELITE, 13% w Val-HeFT.9 Wytłumaczeniem takiej sytuacji może być fakt, że w przypadku niskiej EF w większości przypadków lekarz nie podejmował już dalszej diagnostyki zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości, poprzestając na wyniku badania echokardiograficznego.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Trudności diagnostyczne

W przypadku chorych z POChP i NS niezwykle ważne jest wczesne wykrycie niewydolności serca oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. Ze względu jednak [...]

Trudności terapeutyczne

Leczenie POChP ze współistniejącą NS jest bardzo trudne, przede wszystkim z powodu konieczności stosowania dwóch grup lekowych o wzajemnie wykluczających się [...]

Podsumowanie

Współistnienie NS i POChP stanowi diagnostyczno-terapeutyczne wyzwanie dla każdego lekarza. Niezwykle ważne jest szybkie odróżnienie zaostrzenia obturacji oskrzeli od dekompensacji NS, [...]
Do góry