Opis przypadku

U 19-letniego sportowca wywiad lekarski w kierunku chorób układu krążenia i chorób internistycznych oraz wywiad rodzinny w kierunku chorób układu krążenia, istotnych chorób internistycznych, nagłych zgonów przed 45 r.ż. był negatywny. Dotychczas wykonane badania diagnostyczne nie ujawniały nieprawidłowości w zakresie układu krążenia.

Zawodnik od 2 lat trenuje wioślarstwo, jest członkiem kadry narodowej B w kategorii juniorów (zgodnie z klasyfikacją dyscyplin sportowych wioślarstwo jest jedną z najbardziej obciążających form aktywności sportowej – tzw. kategoria IIIC, którą charakteryzuje maksymalne obciążenie dynamiczne oraz statyczne). Średnia liczba godzin treningu na tydzień wynosi 18. Wzrost 191 cm; masa ciała 87 kg; indeks masy ciała (BMI) – 23,8 kg/m²; pole powierzchni ciała (BSA) – 2,15 m².

Podczas badań lekarskich przed rozpoczęciem oceny wydolności fizycznej na ergometrze wioślarskim wykonano spoczynkowe badanie elektrokardiograficzne (EKG), w którym stwierdzono cechy preekscytacji komór. Opis EKG: rytm zatokowy miarowy o częstości 56/minutę, oś serca odchylona w lewo -32 stopnie, skrócony odstęp PR – 100 ms, poszerzony zespół QRS – 142 ms ze zniekształceniem o charakterze fali delta w obrębie zespołu QRS, ujemne załamki T w odprowadzeniach przedsercowych oraz I i aVL (ryc. 1, 2).

Pogłębiony wywiad lekarski ujawnił dodatkowe fakty. W przeszłości u sportowca kilkakrotnie wystąpiły epizody „kołatania serca” (bez współtowarzyszących zasłabnięć i omdleń). Dotychczas zawodnik nie zwracał na nie uwagi, wszystkie pojawiały się w okresie wypoczynku po intensywnym treningu. Były przez sportowca opisywane jako nagłe przyspieszenie częstości rytmu serca, które ustępowało samoistnie po 3-5 minutach.

Wykonano dodatkowe badania. W badaniu echokardiograficznym stwierdzono wielkości jam serca w zakresie normy dla serca sportowca: proksymalny fragment drogi odpływu prawej komory (RVOT prox) – 3,5 cm; końcoworozkurczowy wymiar lewej komory (LVEDd) – 5,9 cm; indeksowana objętość lewego przedsionka (LAVI) – 31 ml/m². Końcoworozkurczowa grubość mięśnia przegrody międzykomorowej (IVSd – 1,26 cm) oraz ściany tylnej (PWDd – 1,25 cm) były powyżej normy populacyjnej (norma do 1,0 cm) i nieznacznie powyżej górnej granicy normy serca sportowca (norma do 1,2 cm). Nie stwierdzono wykładników patologii, ocena funkcji skurczowej i rozkurczowej lewej komory przemawiała za przerostem fizjologicznym. Frakcja wyrzutowa (EF) obliczona dwupłaszczyznową metodą Simpsona wynosiła 66%; objętość wyrzutowa (SV) – 97 ml; pojemność minutowa (CO) – 6,5 l/minutę. Stwierdzono prawidłowy profil napływu mitralnego (E/A) – 1,4, bez cech podwyższonego ciśnienia napełniania lewej komory serca (E/e’) – 5,2. Prędkości skurczowe przypodstawnych fragmentów pierścienia mitralnego (S’ średnia – 10 cm/s) mieściły się w zakresie normy. Ocena funkcji mięśnia lewej komory przy wykorzystaniu techniki śledzenia markerów akustycznych była w zakresie wartości uznawanych za prawidłowe: GLS – (-)21%. Z dodatkowych znalezisk w jamie lewej komory uwidoczniono strunę ścięgnistą (ryc. 3).