Przeciek okołozastawkowy jest poważnym powikłaniem po chirurgicznej wymianie zastawki mitralnej lub aortalnej bądź po przezcewnikowym wszczepieniu zastawki aortalnej. W większości przypadków przecieki te są małe i nie wywołują żadnych objawów, nie mają też wpływu na przebieg kliniczny. Większe przecieki powodują istotną klinicznie niewydolność krążenia, ciężką niedokrwistość hemolityczną lub zapalenie wsierdzia.

Wprowadzenie

Przeciek okołozastawkowy (PVL – paravalvular leak) jest poważnym powikłaniem zarówno po klasycznej, chirurgicznej wymianie zastawki mitralnej lub aortalnej (SVR – surgical valve replacement), jak i po przezcewnikowym wszczepieniu zastawki aortalnej (TAVI – transcatheter aortic valve implantation). Istotne, czyli umiarkowane lub ciężkie PVL występują u 1-2% chorych po SVR i 10-25% pacjentów po TAVI. W większości przypadków PVL są małe i bezobjawowe, nie mają też wpływu na przebieg kliniczny. Większe przecieki powodują istotną klinicznie niewydolność krążenia, ciężką niedokrwistość hemolityczną lub zapalenie wsierdzia. U chorych z objawami po chirurgicznym wszczepieniu sztucznej zastawki możliwe jest zamykanie PVL – chirurgiczne lub przezcewnikowe – przy sprzyjających warunkach anatomicznych. Brakuje wypracowanych metod postępowania w przypadku PVL po TAVI. Leczenie chirurgiczne nie wchodzi wtedy w grę, ponieważ u takich pacjentów z definicji już raz wykluczono leczenie chirurgiczne. Istnieją wstępne doniesienia o przezskórnym zamykaniu przecieków zatyczkami.

Definicje

Przeciek okołozastawkowy jest to nieszczelność między wszczepioną protezą zastawki serca a jego tkankami, wywołująca niepożądaną falę zwrotną. Niekiedy nawrót niedomykalności po operacji naprawczej zastawek serca jest mylnie rozpoznawany jako przeciek okołozastawkowy. Dotyczy to szczególnie operacji plastyki zastawki mitralnej z zastosowaniem pierścienia. Wynika to z niezrozumienia techniki chirurgicznej przez osoby wykonujące diagnostykę echokardiograficzną. Sztuczny pierścień, dobrany rozmiarem tak, aby był wyraźnie mniejszy od poszerzonego pierścienia natywnego (własnego), jest wszywany pojedynczymi szwami zakładanymi między pierścieniem sztucznym a natywnym. Po ich związaniu pierścień natywny zbliża się koncentrycznie do sztucznego, zbliżają się również do siebie płatki zastawki. Dzięki temu zostają przywrócone prawidłowa koaptacja płatków i szczelność zastawki. Niekiedy szwy służące do mocowania pierścienia przecinają tkanki i naturalny pierścień zastawki z powrotem odsuwa się na zewnątrz, odsuwając jednocześnie płatki od punktu kooptacji. Powoduje to nawrót niedomykalności, a sztuczny pierścień ląduje pośrodku fali zwrotnej. Nie jest to przeciek okołozastawkowy, własne płatki zastawki są bowiem nadal integralnie związane z natywnym pierścieniem i nie powstaje przestrzeń mogąca odpowiadać wrotom przecieku okołozastawkowego. Jakakolwiek fala zwrotna w tym miejscu może być jedynie perforacją płatka.