Infekcyjne zapalenie wsierdzia jest poważnym schorzeniem kardiologicznym o niepewnym rokowaniu i obarczonym dość dużym ryzykiem zgonu. Choroba ta w sposób szczególny dotyczy pacjentów ze wszczepioną sztuczną zastawką, układem stymulującym serce bądź układem kardiowertera-defibrylatora, dlatego kluczowymi kwestiami są odpowiednio wczesne rozpoznanie, rozpoczęcie antybiotykoterapii oraz zapobieganie ewentualnym powikłaniom, a w razie konieczności ich leczenie. W artykule przedstawiono najważniejsze cechy infekcyjnego zapalenia wsierdzia i algorytm postępowania z pacjentami z tym schorzeniem.

Wprowadzenie

Według przeglądu systematycznego przeprowadzonego w ramach programu Global Burden of Disease, Injuries and Risk Factors 2010 (GBD 2010) zapadalność na infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW) wynosi 1,5-11,6/100 000 mieszkańców (dane pochodzące z 4 regionów świata – Ameryki Północnej, Europy Zachodniej, Bliskiego Wschodu/Afryki Północnej oraz Australazji, uwzględniające publikacje z lat 1980-2008). Udar mózgu będący powikłaniem infekcyjnego zapalenia wsierdzia występował średnio z częstością 15,8% (±9,1%), natomiast śmiertelność ogólna wśród pacjentów z IZW wynosiła 21,1% (±10,4%).¹ Niemniej w populacjach chorych z dodatkowymi czynnikami ryzyka (np. etiologia Staphylococcus aureus, niewydolność serca, powikłania okołozastawkowe) śmiertelność sięgała nawet 79%.² Źródłem istotnych wskazówek w kwestii postępowania z chorymi na IZW są wytyczne European Society of Cardiology (ESC) dotyczące leczenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia z 2015 roku.³

Objawy

Objawy występujące u chorych nie są specyficzne, najczęstsze są gorączka, która występuje u ok. 90% chorych oraz szmer słyszalny nad sercem (u ok. 85% chorych). U 25% pacjentów już w momencie rozpoznania występują objawy zatorowości obwodowej (w tym m.in. zaburzenia neurologiczne), dlatego u chorych z gorączką i tymi objawami konieczna jest diagnostyka w kierunku IZW. Nierzadko występują objawy naczyniowe oraz immunologiczne, takie jak wybroczyny skórne, plamki Rotha (wybroczyny na siatkówce) czy kłębuszkowe zapalenie nerek. W niektórych grupach chorych (u osób starszych lub u pacjentów z upośledzoną odpornością) objawy (szczególnie gorączka) mogą być słabiej wyrażone, dlatego też u tych osób należy zachować szczególną czujność, podobnie jak w grupach zwiększonego ryzyka wystąpienia IZW (np. u chorych ze sztucznymi zastawkami serca, implantowanym układem stymulującym serce bądź układem kardiowertera-defibrylatora).