Omdlenia u pacjentów z udokumentowaną asystolią lub bradykardią w trakcie takiego epizodu mogą stanowić wskazanie do zastosowania stymulacji serca, ale w zależności od współistniejących mechanizmów w trakcie omdlenia skuteczność takiego postępowania może być różna.

Wprowadzenie

Omdlenie to jeden z rodzajów utraty przytomności. Spowodowane jest przejściową, uogólnioną hipoperfuzją mózgu. Charakteryzuje się nagłym początkiem (często poprzedzonym objawami prodromalnymi) i krótkim czasem trwania. Po wystąpieniu omdlenia powrót świadomości najczęściej jest szybki i całkowity. Wyróżnia się kilka rodzajów omdleń: odruchowe, hipotensję ortostatyczną i kardiogenne (arytmiczne lub spowodowane chorobą organiczną serca).¹

W leczeniu omdleń odruchowych pierwszym etapem jest edukacja, modyfikacja stylu życia oraz odpowiednie nawodnienie i podaż soli (klasa I zaleceń wg European Society of Cardiology [ESC]). W przypadku utrzymywania się omdleń i częstych nawrotów można zastosować ćwiczenia izometryczne, odstawienie lub redukcję dawek leków hipotensyjnych, a także dodatkowo leki takie jak midodryna lub fludrokortyzon. Jeśli dominuje postać kardiodepresyjna, możliwe jest zastosowanie stymulacji serca, a w wybranych przypadkach – kardioneuroablacji.¹

Najnowsze wytyczne ESC dotyczące postępowania w omdleniach wyróżniają kilka sytuacji, w których możliwe jest zastosowanie elektroterapii pod postacią układu stymulującego lub ablacji zwojów autonomicznych, czyli kardioneuroablacji.¹

Kto jest kandydatem do wszczepienia stymulatora serca?

Wyróżnia się kilka sytuacji, w których można rozważyć implantację stymulatora. U osób >40 r.ż. z udokumentowaną spontaniczną, objawową, trwającą >3 s lub bezobjawową >6 s pauzą należy rozważyć wszczepienie stymulatora serca (klasa IIa). Również u chorych z kardiodepresyjną postacią zespołu zatoki tętnicy szyjnej (CSS) >40 r.ż. i z licznymi nieprzewidywalnymi nawrotami omdleń trzeba rozważyć implantację układu stymulującego (klasa IIa). U osób >40 r.ż., u których w trakcie testu pochyleniowego wystąpiła asystolia oraz pojawiają się liczne, niedające się przewidzieć nawroty omdleń, klasa zaleceń jest nieco niższa i w takich przypadkach wszczepienie stymulatora można rozważyć (klasa IIb).

Podobna klasa zaleceń dotyczy osób, u których dokumentuje się omdlenie wrażliwe na adenozynę. Natomiast w przypadku nieudokumentowanego omdlenia stymulacja nie jest wskazana (klasa III).¹ Należy pamiętać, że najczęstszym efektem takiej terapii jest zmniejszenie liczby nawrotów omdleń, natomiast rzadko udaje się uzyskać ich całkowitą redukcję.