prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gąsior

Szanowni Państwo!

Po wakacyjnym okresie wypełnionym urlopami, a po wypoczynku wytężoną pracą „za dwóch” na oddziałach i w poradniach rozpoczyna się sezon szkoleń, kursów, konferencji i kongresów, a także zajęć ze studentami. Nowe kongresy przyniosą nowe wyniki dużych badań klinicznych, najnowsze rekomendacje towarzystw naukowych, a my już startujemy z przygotowanymi w czasie wakacji ciekawymi artykułami.

Tematem numeru jest praca „Wszczepialne rejestratory rytmu serca”. Są to bardzo przydatne narzędzia w diagnostyce niewyjaśnionych omdleń, w niepewnym rozpoznaniu padaczki, niewyjaśnionych kołataniach serca i po kryptogennym udarze mózgu (podejrzenie napadów migotania przedsionków), rekomendowane w wytycznych ESC. O obecnie dostępnych urządzeniach i sposobach ich zastosowania pisze prof. Piotr Kułakowski z CMKP w Warszawie.

Mimo ustalonych przez rekomendacje zasad leczenia przeciwzakrzepowego u chorych z wadą zastawkową niekiedy strategia postępowania może nie być łatwa, szczególnie gdy chory ma wszczepioną mechaniczną protezę zastawkową i wymaga zaplanowanego wcześniej lub czasami pilnego zabiegu inwazyjnego. W artykule lek. Moniki Gawałko i dr. hab. Pawła Balsama z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zawarto aktualne rekomendacje postępowania z uwzględnieniem algorytmu leczenia pomostowego przy zabiegu inwazyjnym.

Czy chory na nadciśnienie tętnicze i jaskrę wymaga szczególnych zasad leczenia nadciśnienia? Wykazany związek między tymi stanami chorobowymi wskazuje, że odpowiednie leczenie może zmniejszyć ryzyko wystąpienia nefropatii jaskrowej. Lek. Maria Łukasiewicz i prof. Artur Mamcarz z WUM zalecają rozważenie wcześniejszego włączenia β-adrenolityku w leczeniu nadciśnienia tętniczego, unikanie antagonistów kanału wapniowego i zapobieganie nadmiernemu spadkowi ciśnienia tętniczego w godzinach nocnych.

Jadłowstręt psychiczny wiąże się z dużym ryzykiem nagłego zgonu sercowego. Autorzy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach przekonują Czytelników o konieczności kontroli u chorego stężeń elektrolitów, regularnej kontroli EKG z pomiarem odstępu QTc, a także unikania stosowania niektórych leków psychiatrycznych wpływających na czas repolaryzacji komór.

Zapobieganie kardiotoksyczności terapii onkologicznej nie zawsze jest możliwe, współpraca onkologa i kardiologa może jednak zmniejszyć stopień uszkodzenia serca. Kontrola stężenia troponin i ocena echokardiograficzna odkształcania lewej komory (GLS) mogą być przydatne we wczesnej diagnostyce subklinicznego uszkodzenia serca. O tym i o innych metodach zapobiegania kardiotoksyczności terapii onkologicznej pisze prof. Ewa Lewicka z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Olbrzymi postęp w elektroterapii, który dokonał się w ostatnich latach, to nie tylko zapobieganie nagłym zgonom sercowym przez wszczepianie defibrylatorów, nie tylko terapia resynchronizująca, całkowicie przezskórne ICD, stymulatory bezelektrodowe, ale także rozwój kontroli telemedycznej urządzenia ICD/CRT, która pozwala na wczesne wykrywanie arytmii mogących promować narastanie i wystąpienie pełnoobjawowej niewydolności serca. Należy tu też podkreślić istotną rolę ablacji w leczeniu ognisk arytmii komorowej, migotania przedsionków lub ablacji łącza a-v, która pomaga w leczeniu niewydolności serca i zmniejsza częstość hospitalizacji. O tym, co już wiemy i potrafimy oraz co nas czeka w przyszłości w elektroterapii w niewydolności serca, przeczytamy w artykule lek. Damiana Łasochy, dr hab. Marii Bilińskiej i prof. Macieja Sterlińskiego z Instytutu Kardiologii w Warszawie.

Stenty bioresorbowalne (BVS) weszły do użycia przed 7 laty i początkowo wydawało się, że będą wypierały tradycyjne stenty kobaltowo-chromowe. Stało się jednak inaczej i po uzyskaniu wyników 3-letniej obserwacji w badaniu ABSORB III kariera BVS została przyhamowana. Obecnie dostępne rusztowania bioresorbowalne są lepsze i mają określone wskazania implantacyjne. Dr Jacek Piegza, lek. Piotr Desperak i prof. Mariusz Gąsior z Zabrza opisują dokładnie zalety i wady tych stentów oraz wskazują bliższą perspektywę ich zastosowania.

Rozwój metod małoinwazyjnych i wykorzystywany dostęp przeznaczyniowy wiążą się niekiedy z pewnym ryzykiem powikłań, np. wystąpienia krwiaka, tętniaka rzekomego czy przetoki tętniczo-żylnej. Dostępne systemy zamykające tętnicę stanowią ułatwienie i umożliwiają wprowadzanie większych rozmiarów cewników naczyniowych. Płk dr hab. Mirosław Dziekiewicz z Kliniki Chirurgii Naczyniowej i Endowaskularnej WIM, przedstawiając możliwe powikłania procedur, wskazuje na celowość dokładnego zaplanowania procedury z wykonaniem badań obrazowych z oceną łożyska naczyniowego oraz przygotowaniem odpowiedniego sprzętu i sugeruje indywidualizowanie postępowania z wykorzystaniem niekiedy bezpieczniejszego dostępu otwartego.

W aktualnym numerze czasopisma znajdziemy również opis zasad postępowania w chorobach sercowo-naczyniowych w czasie ciąży według rekomendacji ESC z 2018 roku (lek. Michał Kowara i prof. Marcin Grabowski z WUM) oraz opis ciekawego przypadku klinicznego zatorowości płucnej wysokiego ryzyka z małopłytkowością indukowaną heparyną (lek. Lidia Dziobiak, dr Marcin Konopka i prof. Wojciech Braksator z WUM).