prof. dr hab. n. med. Zbigniew Gąsior

Szanowni Państwo!

W tym trudnym czasie, spowodowanym sytuacją epidemiczną w naszym kraju, w którym wielu pracowników medycznych jest obciążonych dodatkowymi obowiązkami zawodowymi, po ciężkim dyżurze zwykle nie mamy chęci ani sił, aby sięgnąć po fachową literaturę. Może jednak uda mi się zachęcić Państwa do zapoznania się z kilkoma ciekawymi zagadnieniami przedstawionymi w praktyczny sposób, co może przydać się w podejmowaniu decyzji w szpitalu, a niektórym pomóc w uzyskaniu satysfakcjonującego wyniku na egzaminie. Wiemy już, że terminy egzaminów zostały przesunięte.

Tematem numeru jest ablacja alkoholowa – inwazyjna procedura wykonywana metodą przezskórną u wybranych chorych z zawężającą postacią kardiomiopatii przerostowej. Zabieg ten wykonywany jest stosunkowo rzadko i stanowi pewną alternatywę dla kardiochirurgicznej miektomii części przegrody międzykomorowej. Powinien być wykonywany przez doświadczony zespół hemodynamistów. Artykuł opracowali dr Tomasz Kurek i prof. Zbigniew Kalarus ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

Statystyki dowodzą, że najczęstszą przyczyną nagłego zgonu pozaszpitalnego u młodych osób w wieku 30-50 lat jest ostry zespół wieńcowy, nawet w 80% przypadków. Szybkie rozpoznanie i właściwe pokierowanie chorym mogą uratować życie. Pułapka czekająca na diagnostę to właśnie młody wiek zgłaszającego się pacjenta, co może powodować u badającego złą ocenę objawów (brak rozważania możliwości ostrego zespołu wieńcowego). Należy pamiętać, że w młodym wieku w 20% za ostre niedokrwienie mięśnia sercowego odpowiedzialne są przyczyny pozamiażdżycowe (zator, zakrzep, skurcz lub samoistne rozwarstwienie tętnicy oraz środki psychoaktywne). Kluczową rolę odgrywa wywiad, co szczegółowo opisują autorzy kolejnego artykułu – lek. Justyna Mączyńska i prof. Rafał Dąbrowski z Instytutu Kardiologii w Warszawie. Pułapki diagnostyczne mogą wynikać z faktu, że zawał NSTEMI przebiega u prawie połowy młodych osób z prawidłowym początkowym zapisem EKG. W zawale STEMI we wczesnym zapisie elektrokardiograficznym mogą występować tylko wysokie kończyste załamki T. Ważne jest szybkie przeprowadzenie diagnostyki na SOR-ze/w izbie przyjęć. Chory ze STEMI powinien być niezwłocznie, bez oczekiwania na wyniki badań, kierowany na koronarografię. U chorych z prawidłowym stężeniem troponiny bez wyrażonych typowych objawów klinicznych celowe jest wykonanie tomografii tętnic wieńcowych w trybie ostrego dyżuru.

Przewlekła choroba nerek (PChN) często towarzyszy pacjentom z przewlekłą chorobą serca, zwłaszcza w przebiegu niewydolności krążenia i współistniejącej cukrzycy. Szczególną grupą chorych z PChN są osoby z migotaniem przedsionków. Stwarza to problemy z leczeniem przeciwzakrzepowym. Lek. Beata Ceynowa-Sielawko i dr hab. Marek Szołkiewicz ze szpitala w Wejherowie prezentują w swoim opracowaniu zagadnienia związane z postępowaniem przeciwarytmicznym (kontrolą rytmu, kontrolą częstości rytmu, izolacją żył płucnych) oraz z profilaktyką zakrzepowo-zatorową w tej szczególnej grupie chorych, z uwzględnieniem pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek i osób przewlekle dializowanych.

Dwa opracowania poświęcone wytycznym ESC z 2019 r. (przewlekłe zespoły wieńcowe – dr hab. Agnieszka Kapłon-Cieślicka z WUM oraz ostra zatorowość płucna – prof. Wojciech Kustrzycki z Dolnośląskiego Centrum Chorób Serca we Wrocławiu) prezentują najważniejsze elementy postępowania przydatne w codziennej praktyce na oddziale i SOR-ze. W ramach tematu przedegzaminacyjnego – pacjent zgłaszający się z powodu omdlenia, część 1 (lek. Michał Kowara i prof. Marcin Grabowski z WUM).

Małoinwazyjne leczenie wad zastawkowych rozwija się dynamicznie (TAVI, MitraClip). Obecnie nowe techniki przezskórnego zmniejszania niedomykalności mitralnej (Cardioband, Neocord), uwzględniające jej patomechanizm, stosowane są w ograniczonym zakresie, głównie w ramach programów klinicznych. Pewną nadzieję niesie możliwość przeznaczyniowego wszczepienia zastawki biologicznej w ujście mitralne. Autorzy z Poznania (dr Anna Olasińska-Wiśniewska i dr hab. Marek Grygier) prezentują aktualne doświadczenia z tą metodą na świecie, ale także pierwsze zabiegi przeprowadzone w Polsce, wskazując, że jest to metoda przyszłości.

Pacjent z otyłością poddawany rehabilitacji kardiologicznej to temat opracowany przez dr hab. Dominikę Szalewską i dr. Piotra Niedoszytkę z Katedry Rehabilitacji w Gdańsku. Czy taki pacjent wymaga innego postępowania niż pozostali (duża część chorych poddawanych rehabilitacji kardiologicznej jest otyła)? Zagadnienie ważne w związku z realizacją programu KOS-zawał.

Zachęcam do zapoznania się z prezentowanym przypadkiem klinicznym poświęconym powikłanemu zawałowi u 30-letniej pacjentki (lek. Michał Susuł i wsp. z Krakowa).

W ramach nowej inicjatywy naszego pisma – działu „Koronarografia” – mającej na celu pomoc lekarzom przygotowującym się do egzaminu w zakresie opisu i interpretacji obrazów w badaniu koronarograficznym prezentujemy przypadek młodego mężczyzny z podejrzeniem zawału serca, opracowany przez prof. Stanisława Bartusia z UJ CM w Krakowie.

Życzę wytrwałości w tych trudnych chwilach. Oby świat szybko i skutecznie uporał się z pandemią koronawirusa.