Temat numeru

Diagnostyka arytmogennej kardiomiopatii prawej komory

prof. dr hab. n. med. Elżbieta Katarzyna Biernacka

Klinika Wad Wrodzonych Serca, Narodowy Instytut Kardiologii im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Państwowy Instytut Badawczy

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Elżbieta Katarzyna Biernacka

Klinika Wad Wrodzonych Serca, Narodowy Instytut Kardiologii

im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Państwowy Instytut Badawczy

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa

e-mail: k.biernacka@ikard.pl

  • Rozpoznanie arytmogennej kardiomiopatii prawej komory jest poważnym wyzwaniem, ponieważ choroba cechuje się różną penetracją i ekspresją, różnym stopniem zajęcia prawej i lewej komory serca, a przede wszystkim brakiem cech patognomonicznych nawet w badaniu histologicznym tkanki mięśnia sercowego
  • Diagnoza choroby jest rezultatem analizy wielu objawów i wyników badań elektrokardiograficznych, obrazowych, histologicznych i genetycznych, które zostały dokładnie opisane w artykule


Arytmogenna kardiomiopatia prawej komory (ARVC – arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy) jest chorobą mięśnia sercowego charakteryzującą się postępującym zastępowaniem kardiomiocytów przez tkankę włóknistą i tłuszczową, co powoduje niestabilność elektryczną mięśnia sercowego i zaburzenia kurczliwości głównie prawej komory, a w późniejszych okresach choroby również komory lewej. Występuje z częstością od 1:10 000 do 1:5000. Najczęściej ujawnia się u młodych, pozornie zdrowych osób, częściej u mężczyzn. Jest jedną z głównych przyczyn nagłego zgonu wśród młodych sportowców. U ponad 50% chorych udaje się potwierdzić występowanie rodzinne.

Rozpoznanie ARVC jest niezwykle ważne, ponieważ ma wyjątkowe implikacje terapeutyczne, przede wszystkim bezwzględny zakaz uprawiania sportu. Wysiłek fizyczny, powodując zwiększone objętościowe i ciśnieniowe przeciążenie prawej komory, prowadzi do progresji uszkodzenia mięśnia sercowego, nasilenia zaburzeń rytmu i ujawnienia objawów niewydolności serca. W typowych przypadkach rozpoznanie jest łatwe, choroba jednak często przebiega podstępnie, a jej pierwszym objawem może być nagłe zatrzymanie krążenia. Rozpoznanie we wczesnej fazie choroby jest niezwykle trudne, wymaga różnicowania z kanałopatiami, szczególnie zespołem Brugadów, ale także z sercem sportowca, czyli fizjologiczną przebudową serca pod wpływem wysiłku fizycznego. Z kolei w przypadkach zaawansowanych wymaga różnicowania z anomalią Uhla, kardiomiopatią rozstrzeniową, zawałem prawej komory lub sarkoidozą serca.

Rozpoznanie ARVC jest więc wielkim wyzwaniem. Choroba cechuje się różną penetracją i ekspresją, różnym stopniem zajęcia prawej i lewej komory serca, a nade wszystko brakiem cech patognomonicznych nawet w badaniu histologicznym tkanki mięśnia serco...

Mimo swoich wad kryteria TFC z 2010 r. obowiązują nadal, a postęp wiedzy i technik diagnostycznych w ostatnich 10 latach pozwala na ich lepszą interpretację2.

Wywiad i badanie przedmiotowe

Wywiad dotyczy przede wszystkim utrat przytomności i zasłabnięć poprzedzonych kołataniem serca. Choroba ujawnia się najczęściej między 15 a 30 r.ż. Kobiety chorują ok. 3 razy rzadziej, ale ryzyko i przebieg choroby są podobne u obu płci. We wczesn...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wywiad i badanie przedmiotowe

Wywiad dotyczy przede wszystkim utrat przytomności i zasłabnięć poprzedzonych kołataniem serca. Choroba ujawnia się najczęściej między 15 a 30 r.ż. Kobiety [...]

Elektrokardiogram

Elektrokardiografia jest podstawową metodą diagnostyczną w ARVC i pierwszym badaniem dodatkowym, jakie należy wykonać u pacjenta z podejrzeniem tej choroby. Kryteria [...]

Badania obrazowe

Nieinwazyjne badania obrazowe są podstawą rozpoznania ARVC6,7. Badania te mają na celu wykazanie obecności obszarów o obniżonej kurczliwości prawej i lewej [...]

Patomorfologia

Rozpoznanie sekcyjne opiera się na stwierdzeniu w obrębie wolnej ściany prawej komory obszarów utraty kardiomiocytów i zastępowania ich tkanką włóknistą i [...]

Badanie genetyczne

W czasie gdy 10 lat temu powstawały obowiązujące obecnie kryteria diagnostyczne, z badaniem genetycznym wiązano ogromne nadzieje. Dano temu wyraz, przyznając [...]

Serologia

Niezwykle ciekawego odkrycia dokonali ostatnio naukowcy z Kanady. Stwierdzili u pacjentów z ARVC zwiększone stężenie przeciwciał przeciw DSG2, korelujące z zaawansowaniem [...]

Rozpoznanie różnicowe

Największym problemem jest różnicowanie ARVC w jej początkowym okresie z sercem sportowca (tab. 2)10. Prawidłowe rozpoznanie w tym przypadku ma kluczowe [...]

Podsumowanie

W typowych przypadkach rozpoznanie ARVC jest łatwe i opiera się na stwierdzeniu zaburzeń rytmu, charakterystycznym obrazie EKG oraz typowych zmianach morfologicznych [...]

Do góry