Pacjent zgłaszający się z powodu omdlenia. Część 2: leczenie
lek. Michał Kowara1,2
prof. dr hab. n. med. Marcin Grabowski1
- W artykule omówiono wskazania do zabezpieczenia chorego układem kardiowertera-defibrylatora, a także zasady postępowania nie tylko w szczególnych sytuacjach omdlenia, ale także w epizodach krótkotrwałej utraty przytomności, która nie była omdleniem
- Całość pracy oparto na wytycznych European Society of Cardiology z 2018 roku dotyczących rozpoznawania i leczenia omdleń
Omdlenie stanowi ważny objaw w praktyce kardiologicznej. Po przeprowadzeniu adekwatnej diagnostyki określonego typu omdlenia kolejnym krokiem jest wybór odpowiedniej metody leczenia. W poprzedniej publikacji z cyklu skoncentrowaliśmy się na rozpoznaniu wstępnym i diagnostyce pacjentów z omdleniem, natomiast w bieżącej publikacji koncentrujemy się na leczeniu tych schorzeń. Algorytmy postępowania terapeutycznego podzielone są według typów omdleń – osobno dla omdleń odruchowych (wazowagalnych), spowodowanych hipotensją ortostatyczną, kardiogennych (związanych z zaburzeniami rytmu serca bądź strukturalną chorobą serca) oraz niewyjaśnionych omdleń u pacjentów obarczonych dużym ryzykiem zgonu sercowo-naczyniowego. Istnieją jednak pewne wspólne zasady postępowania, takie jak kwestia oceny pacjenta. W badaniach obserwacyjnych (np. ISSUE, ISSUE-2 oraz PICTURE) wykazano, że sam fakt dokonania oceny klinicznej u pacjentów z omdleniem (zarówno o podłożu odruchowym, kardiogennym, jak i w przypadku omdleń niewyjaśnionych) wiąże się ze zmniejszeniem częstości nawrotów w dalszej obserwacji (zmniejszenie częstości tych incydentów nawet o ponad 70% w czasie 1-2 lat po ocenie klinicznej w porównaniu z okresem 1-2 lat przed oceną kliniczną)1-3. Można również wyodrębnić ogólne schematy postępowania w poszczególnych grupach omdleń:
- omdlenie odruchowe i spowodowane hipotensją ortostatyczną – edukacja pacjenta, strategia unikania czynników wyzwalających, swoiste leczenie w przypadku nieprzewidywalności lub dużej częstości występowania omdleń
- omdlenie kardiogenne – jeśli przyczyną omdlenia jest zaburzenie rytmu – swoiste leczenie arytmii, jeśli strukturalna choroba serca lub płuc – swoiste leczenie choroby podstawowej
- omdlenie o niewyjaśnionej przyczynie i współistniejące duże ryzyko nagłego zgonu sercowego – do rozważenia kwestia implantacji kardiowertera-defibrylatora (ICD – implantable cardioverter-defibrillator).
W kolejnych podrozdziałach omówione zostanie szczegółowe leczenie dla poszczególnych typów omdleń na podstawie wytycznych European Society of Cardiology (ESC) z 2018 r.4.
