Przedsionkowe częstoskurcze typu makroreentry (MRAT – macro-reentrant atrial tachycardia) stanowią heterogenną grupę rytmów wywodzących się zarówno z prawego, jak i lewego przedsionka. W wielu przypadkach arytmie te mogą współistnieć z migotaniem przedsionków (AF – atrial fibrillation), być formą przejściową w indukcji lub terminacji AF lub też konwertować w typowe trzepotanie przedsionków (AFL – atrial flutter). Arytmie te stosunkowo często mogą występować u pacjentów po operacjach kardiochirurgicznych z naruszeniem ciągłości ściany przedsionka lub po przezcewnikowej ablacji ujść żył płucnych. W przeszłości różnicowanie trzepotania przedsionków z częstoskurczem przedsionkowym (AT – atrial tachycardia) opierało się zwykle na ocenie częstości rytmu¹. Klasyfikacja ta nie uwzględniała jednak mechanizmu arytmii². Obecnie określenie „typowe AFL” jest zarezerwowane dla arytmii przedsionkowej typu makroreentry, krążącej wokół pierścienia zastawki trójdzielnej z wykorzystaniem cieśni trójdzielno-żylnej jako kluczowego elementu pętli. Każda inna arytmia przedsionkowa w mechanizmie makroreentry, niezależnie od długości cyklu, jest klasyfikowana jako MRAT niezależny od cieśni trójdzielno-żylnej lub atypowe AFL³.

Anatomia i patofizjologia

Powstanie obwodu makroreentry wymaga obecności 2 pętli oddzielonych od siebie anatomicznie i/lub czynnościowo. Natomiast mechanizm makroreentry opiera się na krążeniu fali pobudzenia wokół centralnie umiejscowionej dużej przeszkody. Nie występuje jeden punkt pochodzenia aktywacji, a tkanka przedsionka poza pętlą jest aktywowana z różnych części pętli⁴. Tą przeszkodą może być struktura stała (np. pierścień przedsionkowo-komorowy) lub linia bloku (np. po zabiegu ablacji). Do naturalnych barier dla przewodzenia w prawym przedsionku zalicza się: zastawkę trójdzielną, żyłę główną górną i dolną, grzebień graniczny i fossa ovale. W lewym przedsionku natomiast: pierścień mitralny i ujścia żył płucnych. Ponadto obszary nieme elektrycznie (blizny), powstałe w miopatycznych przedsionkach lub w wyniku ablacji przezcewnikowej bądź interwencji chirurgicznej, często stanowią przeszkodę przewodzenia, wokół której może krążyć częstoskurcz reentry⁵. Zasadę krążenia fali makroreentry przedstawiają ryciny 1 i 2.

Przedsionkowe arytmie typu makroreentry często są związane ze strukturalną chorobą serca, wadami wrodzonymi, wcześniejszymi operacjami serca i/lub chirurgiczną bądź przezskórną ablacją AF. Zdarza się jednak, że występują również u pacjentów z morf...