Zespół uciskowy można zdefiniować jako stan charakteryzujący się różnymi objawami wynikającymi z ucisku elementów nerwowo-naczyniowych przez otaczające tkanki. Jego pojawienie się lub zaostrzenie wiąże się z różnymi stanami chorobowymi, ale często także ze wzmożoną aktywnością fizyczną. U sportowców i innych osób aktywnych fizycznie może wystąpić wiele nieprawidłowych uciśnięć nerwów, struktur tętniczych i (rzadziej) żylnych. Do najczęstszych należą:

• zespół uciskowy górnego otworu klatki piersiowej
• zespół usidlenia tętnicy podkolanowej
• przewlekły zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
• ostry zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
• zespół ciasnoty przedziałów powięziowych kończyn górnych.

W przebiegu zespołu uciskowego tkanka jest dociskana do innej struktury i ulega niedokrwieniu, utracie nerwów, zapaleniu lub uszkodzeniu. Ucisk włókien nerwowych skutkuje niezdolnością do przekazywania impulsów z powodu bezpośredniego uszkodzenia ściskanych włókien nerwowych lub zniszczenia pośredniego spowodowanego ograniczeniem dopływu tlenu. Ucisk żył prowadzi do zaburzeń naczynioruchowych charakteryzujących się obrzękiem i sinicą, które pojawiają się w wyniku zmniejszonego odpływu krwi z ograniczonego obszaru przy nienaruszonych tętnicach. Ucisk tętnic jest przyczyną ostrego lub przewlekłego niedokrwienia w wyniku niewystarczającego przepływu krwi do dotkniętego nim obszaru lub miejscowych powikłań w obrębie tętnic, w tym tętniaka lub obwodowej zatorowości.

Zespoły uciskowe powodują ból wywołany wysiłkiem fizycznym lub nasilający się przy wysiłku, obrzęk, parestezje, niedokrwienie i chromanie przestankowe. Należy podkreślić wagę dokładnego badania klinicznego i wczesnej diagnozy, aby zapewnić odpowiednie leczenie zachowawcze lub chirurgiczne i zapobiec dalszym powikłaniom. Celem tego artykułu jest przedstawienie anatomii, patofizjologii, diagnostyki i leczenia poszczególnych patologii.

Zespół uciskowy górnego otworu klatki piersiowej

Zespół uciskowy górnego otworu klatki piersiowej (TOS – thoracic outlet syndrome) obejmuje grupy odrębnych zaburzeń wywołanych uciskiem naczyń krwionośnych i nerwów kończyn górnych w obszarze górnego otworu klatki piersiowej1 (ryc. 1). TOS jest cz...

Złożoność TOS wynika z tego, że wiele różnych schorzeń, takich jak zespół żebra szyjnego, zespół mięśnia pochyłego przedniego – zespół Naffzigera, zespół żebrowo-obojczykowy, hiperabdukcja, złamanie obojczyka, zespół mięśnia piersiowego mniejszego...