Nadciśnienie płucne w chorobach płuc
prof. dr hab. n. med. Maciej Kostrubiec
- Klasyfikacja chorych z nadciśnieniem płucnym (PH)
- Objawy sugerujące PH u pacjentów z chorobami płuc
- Zasady diagnostyki i terapii
Na podstawie etiologii Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) klasyfikuje pacjentów z nadciśnieniem płucnym (PH – pulmonary hypertension) do 5 grup1:
- grupa 1: tętnicze nadciśnienie płucne (PAH – pulmonary arterial hypertension)
- grupa 2: nadciśnienie płucne spowodowane chorobą lewego serca
- grupa 3: nadciśnienie płucne w przebiegu chorób układu oddechowego i/lub hipoksji
- grupa 4: przewlekłe nadciśnienie płucne zakrzepowo-zatorowe
- grupa 5: nadciśnienie płucne o niejasnej przyczynie lub patomechanizmie wieloczynnikowym.
Do grupy 3 zalicza się pacjentów, u których PH rozwija się w przebiegu różnych chorób płuc lub przewlekłej hipoksji powodującej odruchowy skurcz tętnic płucnych i wtórnie ich przebudowę, pogrubienie ściany naczyń i/lub zmniejszenie ich liczby w związku z ubytkiem tkanki płucnej, co prowadzi do rozwoju nadciśnienia płucnego. Kluczowe znaczenie w terapii tej postaci PH ma leczenie choroby płuc oraz w razie potrzeby tlenoterapia.
Częstość występowania i stopień ciężkości PH
Dokładna częstość występowania i ciężkość PH u pacjentów z chorobami płuc są trudne do oszacowania z kilku przyczyn. Przede wszystkim wynika to z problemów z definicją PH. Powszechnie przyjmuje się, że do jego rozpoznania konieczne jest cewnikowanie prawego serca i potwierdzenie średniego ciśnienia w tętnicy płucnej (mPAP – mean pulmonary artery pressure) ≥25 mmHg. Jednak część badaczy zwraca uwagę, że PH powinno być rozpoznawane już u pacjentów z mPAP >20 mmHg, zwłaszcza przy podwyższonym płucnym oporze naczyniowym ≥3 jednostek Wooda1. Ponadto z powodu inwazyjności cewnikowania autorzy opracowań często oceniają obecność PH na podstawie samego badania echokardiograficznego, które pozwala jedynie na przybliżone oszacowanie ciśnienia w tętnicy płucnej. Ogólnie jednak twierdzi się, że większość pacjentów w grupie 3 ma łagodne do umiarkowanego PH z mPAP w zakresie 20-35 mmHg. Natomiast mniej niż 5% ma ciężkie PH, które jest bardziej typowe dla grupy 1 (PAH). PH związane z chorobami płuc częściej spotyka się u osób starszych; i tak w badaniach pacjentów z nadciśnieniem płucnym ≥65 r.ż. grupa 3 PH stanowiła 14%, grupa 2 PH 28%, a 17% miało mieszaną etiologię z grup 2 i 3 PH2.
W grupie 3 wyróżnia się PH spowodowane przez:
3.1. Obturacyjne choroby płuc, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy bronchiektazje.