Problemy kardiologiczne jako powikłania odległe u pacjentów po infekcji COVID-19
dr n. med. Dominika Dykla1
mgr inż. Adriana Złahoda-Huzior2
dr inż. Klaudia Proniewska3
dr n. med. Aleksander Zeliaś1
prof. dr hab. n. med. Dariusz Dudek4,5
- Zespół long COVID – definicja, klasyfikacja, obraz kliniczny
- Kardiologiczne powikłania narządowe związane z przebytą infekcją COVID-19
- Zasady diagnostyki i leczenia pacjentów z zespołem long COVID – opis przypadków klinicznych z własnej praktyki
COVID-19 jest chorobą zakaźną powodowaną przez wirus SARS-CoV-2, którą rozpoznano i opisano po raz pierwszy na terytorium Chin w listopadzie 2019 r. Diagnostyka opiera się na obrazie klinicznym i testach molekularnych, serologicznych i antygenowych. Przebieg infekcji COVID-19 jest indywidualnie zmienny – od bezobjawowego po ciężki, wymagający hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii. W zależności od obrazu klinicznego ostrej fazy infekcji oraz przewlekle utrzymujących się objawów wykonuje się szereg badań dodatkowych zmierzających do wykrycia skutków choroby i wdrożenia celowanego leczenia. Schemat opieki nad pacjentem przedstawiono na rycinie 1.
Definicje zespołu long COVID
Long COVID to pojęcie ogólne dla zespołu objawów pojawiających się w trakcie i/lub po infekcji COVID-19. W wytycznych National Institute for Health and Care Excellence (NICE) zaproponowano następującą klasyfikację:
- Acute COVID-19 – ostra faza infekcji COVID-19 w okresie do 4 tygodni od zachorowania.
- Ongoing symptomatic COVID – objawy kliniczne utrzymujące się od 4 do 12 tygodni.
- Post-COVID – objawy, które pojawiły się podczas zakażenia lub po nim, trwające dłużej niż 12 tygodni1.
Zatem pojęcie long COVID obejmowałoby pacjentów z objawami klinicznymi, które można powiązać z infekcją COVID-19, trwającymi powyżej 4 tygodni od zachorowania.
Halpin i wsp. zaproponowali inny podział:
- Post-acute COVID – objawy trwające 3-12 tygodni.
- Long post-COVID lub persistent chronic post-COVID – objawy obecne powyżej 12 tygodni od zachorowania2.
Jeszcze inny podział obejmuje 4 fazy:
- Faza przejściowa: objawy potencjalnie związane z ostrą infekcją COVID-19 – do 4-5 tygodni od zachorowania.
- Faza 1: acute post-COVID – objawy po COVID-19 od 5 do 12 tygodni od zachorowania.
- Faza 2: long post-COVID – objawy po COVID-19 od 12 do 24 tygodni od zachorowania.
- Faza 3: persistent post-COVID – objawy po COVID-19 trwające dłużej niż 24 tygodnie3.
U części pacjentów ostra faza infekcji bywa bezobjawowa, co może utrudnić rozpoznanie long COVID. Wówczas należy bazować na wykonanych testach molekularnych (PCR – polymerase chain reaction), wykrytych przeciwciałach przeciw COVID-19 oraz prawdopodobieństwie przebytej infekcji COVID-193.
