Zespół kruchości (frailty syndrome) to złożony, wieloczynnikowy zespół kliniczny, na który składają się: związany z wiekiem spadek masy mięśniowej, niedożywienie, spowolnienie ruchowe, zaburzenia poznawcze, a także choroby współistniejące, m.in. niewydolność nerek. Charakteryzuje się on występowaniem zaburzeń metabolicznych, których biomarkerami są: zwiększone parametry stanu zapalnego, m.in. białka ostrej fazy (CRP – C-reactive protein), a także zwiększone stężenie cystatyny C i kreatyniny, obniżone stężenie witaminy D, hemoglobiny i albumin. Zespół kruchości wiąże się z rozbieżnością pomiędzy wiekiem metrykalnym a wiekiem biologicznym. W zależności od jego zaawansowania pacjenci mogą być całkowicie samodzielni, częściowo lub całkowicie zależni od pomocy innych osób w zakresie wykonywania codziennych czynności. Chorzy z tym zespołem są bardziej podatni na różne czynniki stresowe, również te związane z zabiegami operacyjnymi czy przezskórnymi zabiegami wieńcowymi (PCI – percutaneous coronary intervention). W związku z tym w tej grupie stwierdza się zwiększoną liczbę powikłań oraz wyższe ryzyko zgonu.

Kompleksowe badanie zespołu kruchości u danego pacjenta zawiera analizę podejmowanych przez niego codziennych czynności i samodzielności przy ich wykonywaniu, ocenę poziomu odżywienia, funkcji poznawczych i stanu psychicznego, badania laboratoryjne oraz obiektywną ocenę sprawności fizycznej. Ze względu na złożoność omawianego zespołu w celu jego rozpoznania należy posługiwać się zwalidowanymi narzędziami, do których należą: testy oparte tylko na kwestionariuszu (skala FRAIL, Frailty Index, CFS – Clinical Frailty Scale), testy sprawnościowe (grip strength, gait speed, SPPB – Short Physical Performance Battery) oraz testy złożone zarówno z części opartej na kwestionariuszu, jak i testach sprawnościowych (Green score, SHARE-FI – Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe Frailty Instrument, EFS – Edmonton Frail Scale, EFT – Essential Frailty Toolset, kryteria Fried). Skrócony opis wymienionych narzędzi służących do oceny zespołu kruchości, używanych w badaniach pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, przedstawiono w tabeli 1.

Znaczenie kliniczne zespołu kruchości w chorobie wieńcowej

W licznych badaniach udowodniono, że rozpoznanie zespołu kruchości wiąże się z wyższą śmiertelnością, a także gorszą jakością życia chorych z ostrym zespołem wieńcowym1-4. Jest również związane z wyższą śmiertelnością5,6, gorszą jakością życia, wi...