Interwencyjne zamknięcie ASD – kiedy są wskazania do zabiegu?

lek. Rafał Niemiec

lek. Bartosz Gruchlik

lek. Paweł Bańka

dr n. med. Tomasz Bochenek

prof. dr hab. n. med. Katarzyna Mizia-Stec

I Katedra i Klinika Kardiologii, WNMK, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Katarzyna Mizia-Stec

I Klinika Kardiologii, WNMK

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

ul. Ziołowa 45/47, 40-635 Katowice











  • Klasyfikacja ubytków przegrody międzyprzedsionkowej (ASD)
  • Znaczenie diagnostyki obrazowej w doborze właściwej metody leczenia
  • Wskazania do leczenia interwencyjnego
  • Techniczne aspekty zabiegu i systemy służące do zamknięcia ASD II
  • Wyniki leczenia, możliwe powikłania oraz zalecenia pozabiegowe


Wrodzone wady serca u dorosłych pacjentów stanowią często wyzwanie w praktyce klinicznej. Rozwój nowoczesnej kardiochirurgii oraz leczenia przezskórnego wad serca zrewolucjonizował postępowanie w tej grupie chorych. Zmiany w zakresie możliwości technicznych oraz charakterystyki pacjentów poddawanych diagnostyce i leczeniu sprawiają, że wiedza na ten temat wymaga stałej aktualizacji. W artykule przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące leczenia interwencyjnego jednej z najczęściej występujących wad serca u osób dorosłych, jaką jest ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ASD – atrial septal defect).

Typy ASD i następstwa hemodynamiczne wady a leczenie interwencyjne

ASD stanowi 6-11% wad wrodzonych serca1. W wyniku nieprawidłowości w procesie wykształcania przegrody międzyprzedsionkowej, który rozpoczyna się już w stadium organogenezy, dochodzi do powstania utrwalonej komunikacji między jamą prawego i lewego przedsionka.

Klasyfikacja ASD opiera się na lokalizacji anatomicznej ubytku. W związku z tym wyróżnia się:

  • ASD typu otworu pierwotnego (ASD I, ASD typu ostium primum) – stanowiące 10-15% wszystkich przypadków ASD
  • ASD typu otworu wtórnego (ASD II, ASD typu ostium secundum) – 80-90%
  • ASD typu żyły głównej górnej oraz żyły głównej dolnej (typu zatoki żylnej – ASD typu sinus venosus) – odpowiednio: 5% i 1%
  • ASD typu zatoki wieńcowej (ASD typu sinus coronarius) – mniej niż 1%.

ASD I obejmują tylno-dolną (pierwotną) część przegrody międzyprzedsionkowej, a brzeg ubytku tworzą położone na tym samym poziomie pierścienie zastawek przedsionkowo-komorowych (ryc. 1). Tego typu wadom zwykle towarzyszą nieprawidłowości budowy zastawek przedsionkowo-komorowych i/lub ubytek przegrody międzykomorowej – w zależności od zaawansowania mamy do czynienia z częściowym lub całkowitym kanałem przedsionkowo-komorowym (w skład patologii wchodzi ubytek przegrody międzykomorowej).

ASD II są umiejscowione w okolicy dołu owalnego lub w środkowej części przegrody międzyprzedsionkowej (ryc. 2 i 3). Najczęściej lokalizują się centralnie i mają nieregularny lub owalny kształt.

ASD typu zatoki żylnej, zlokalizowane najczęściej w górnej części przegrody międzyprzedsionkowej, występują zwykle w pobliżu ujścia żyły głównej górnej lub rzadziej w pobliżu żyły głównej dolnej (ryc. 4).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Typy ASD i następstwa hemodynamiczne wady a leczenie interwencyjne

ASD stanowi 6-11% wad wrodzonych serca1. W wyniku nieprawidłowości w procesie wykształcania przegrody międzyprzedsionkowej, który rozpoczyna się już w stadium organogenezy, [...]

Diagnostyka obrazowa ASD

Diagnostyka obrazowa odgrywa kluczową rolę w doborze postępowania w przypadku ASD. Podstawowym badaniem jest echokardiografia przezklatkowa (TTE – transthoracic echocardiography) i [...]

Wskazania do zamknięcia ASD

Zamknięcie ASD jest zalecane u pacjentów z udowodnionym przeciążeniem prawej komory bez względu na objawy, jeśli nie współistnieją tętnicze nadciśnienie płucne [...]

Techniczne aspekty zabiegu i systemy służące do zamknięcia ASD II

Zamknięcie ASD jest możliwe na 2 sposoby – przez klasyczną operację chirurgiczną lub przezskórne zamknięcie ubytku. Historia zabiegów chirurgicznego zamknięcia ASD [...]

Przezskórne zamknięcie ASD II

Po wykonaniu znieczulenia miejscowego pachwiny lidokainą nakłuwa się żyłę udową (optymalnie z zastosowaniem ultrasonografii) i przez żyłę główną dolną wstępnie na [...]

Zamknięcie chirurgiczne ASD typu II

Chirurgiczne zamknięcie ASD przebiega w krążeniu pozaustrojowym w płytkiej hipotermii. Po wykonaniu minitorakotomii bocznej prawostronnej zakłada się porty dla torakoskopu 3D [...]

Wyniki leczenia i możliwe powikłania po korekcji ASD II

Wyniki zabiegów korekcji ASD II są bardzo dobre. Zarówno w przypadku interwencji przezskórnych, jak i leczenia chirurgicznego obserwowano porównywalną skuteczność i [...]

Zalecenia dotyczące pacjentów po przezskórnej korekcji ASD II

Kontrolne badanie TTE powinno uwzględniać lokalizację okludera, obecność i ewentualną wielkość przecieku resztkowego, wielkość i funkcję prawej komory, niedomykalność trójdzielną oraz [...]

Przypadki kliniczne – kiedy pojawiają się wątpliwości?

Niejednokrotnie wybór metody leczenia i proces kwalifikacji chorego z ASD II do zabiegu nie jest jednoznaczny i prosty. Pacjenci często są [...]

Podsumowanie

Ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej należy do najczęstszych wrodzonych wad serca – mimo to może zostać nierozpoznany w wieku młodzieńczym. Diagnostyka ASD [...]

Do góry