Do powstania aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC – European Society of Cardiology), poświęconych postępowaniu u pacjentów z komorowymi zaburzeniami rytmu serca (VA – ventricular arrhythmia) oraz prewencji nagłego zgonu sercowego (SCD – sudden cardiac death), przyczyniły się takie czynniki, jak: nowe spojrzenie na epidemiologię SCD, nowe dowody dotyczące genetyki, obrazowania oraz wyniki dotyczące stratyfikacji ryzyka dla VA i SCD, a także postępy w ocenie diagnostycznej i strategiach terapeutycznych. Niniejsze opracowanie, przygotowane na podstawie wspomnianych wytycznych, ma na celu wyszczególnienie najważniejszych zmian, które w ostatnich latach dokonały się w zakresie tej problematyki, ze szczególnym uwzględnieniem optymalnego postępowania diagnostyczno-terapeutycznego.

Definicje

Podtypy arytmii komorowych

• Przedwczesne pobudzenia komorowe (PVC – premature ventricular contraction) to przedwczesne pojawienie się nieprawidłowego zespołu QRS (czas trwania zwykle ≥120 ms, załamek T zazwyczaj szeroki i przeciwstawny do wychylenia zespołu QRS, brak poprzedzającego załamka P).
• Jednoogniskowe lub monomorficzne PVC to PVC o jednej morfologii zespołu QRS.
• Wieloogniskowe, wielopostaciowe lub polimorficzne PVC to PVC o różnej morfologii zespołu QRS.
• Short-coupled PVC to PVC o krótkim czasie sprzężenia, który przerywa falę T poprzedzającego rytmu.
• Częstoskurcz komorowy (VT – ventricular tachycardia) to ≥3 kolejne uderzenia z częstością 100/min, pochodzące z komór, niezależne od przedsionków i przewodzenia w węźle przedsionkowo-komorowym (AVN – atrioventricular node).
• Nieutrwalony częstoskurcz komorowy (nsVT – non-sustained ventricular tachycardia) to kolejne pobudzenia komorowe utrzymujące się przez 3 uderzenia do 30 sekund.
• Jednokształtny częstoskurcz komorowy (MVT – monomorphic ventricular tachycardia) – ta sama morfologia zespołu QRS od uderzenia do uderzenia.
• Wielokształtny częstoskurcz komorowy (PVT – polymorphic ventricular tachycardia) – różna morfologia zespołu QRS.
• Utrwalony monomorficzny/polimorficzny częstoskurcz komorowy (SMVT/SPVT – sustained monomorphic/polymorphic ventricular tachycardia) to ciągły VT przez co najmniej 30 sekund lub wymagający interwencji w celu przerwania.
• Dwukierunkowy częstoskurcz komorowy to naprzemienne występowanie dwóch wariantów osi zespołu QRS (np. w katecholaminergicznym polimorficznym częstoskurczu komorowym [CPVT – catecholaminergic polymorphic ventricular tachycardia], zespole Andersen-Tawila, zatruciu digoksyną, ostrym zapaleniu mięśnia sercowego).
• Częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes (TdP) to podtyp wielokształtnego częstoskurczu komorowego w kontekście wydłużenia odstępu QT z ciągle zmieniającymi się zespołami QRS, które oscylują wokół linii izoelektrycznej na wzór sinusoidy.
• Migotanie komór (VF – ventricular fibrillation) to chaotyczny rytm z falami, które mają nieregularny czas i morfologię, bez wyraźnych zespołów QRS w zapisie EKG.
• Burza elektryczna to VA, która występuje 3 lub więcej razy w ciągu 24 godzin (w odstępie co najmniej 5 minut), z których każda wymaga zakończenia interwencją.
• Nieustanny częstoskurcz komorowy to ciągły, utrwalony częstoskurcz komorowy, który nawraca bezzwłocznie, pomimo powtarzanych interwencji, przez kilka godzin.