Echokardiograficzna ocena budowy i funkcji hemodynamicznej lewego przedsionka
Część III. Budowa i czynność uszka lewego przedsionka

prof. dr hab. n. med. Tomasz Zapolski

prof. dr hab. n. med. Andrzej Wysokiński

Katedra i Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Tomasz Zapolski

Katedra i Klinika Kardiologii

Uniwersytet Medyczny w Lublinie

ul. Jaczewskiego 8

20-950 Lublin

e-mail: zapolia@wp.pl

  • Parametry planimetryczne, wolumetryczne i hemodynamiczne uszka lewego przedsionka (LAA)
  • Różnice czynności hemodynamicznej LAA w czasie rytmu zatokowego (SR) oraz migotania przedsionków (AF) – konsekwencje kliniczne; opis zjawiska ogłuszenia LAA podczas rewersji AF do SR
  • Zasady oceny spontanicznego echokardiograficznego kontrastowania (SEC) oraz skrzeplin w LAA

Anatomia uszka lewego przedsionka

Uszko lewego przedsionka (LAA – left atrial appendage) jest pozostałością pierwotnego embrionalnego lewego przedsionka (LA – left atrium), który powstaje w trzecim tygodniu życia płodowego. Główna gładkościenna jama LA rozwija się później, wyrastając niejako z żył płucnych (PV – pulmonary vein). LAA stanowi długi, trabekulowany, ślepo zakończony uchyłek LA1. Ujście LAA jest ostro odgraniczone od żylnej części LA i przylega bezpośrednio do ujścia lewej żyły płucnej górnej (LSPV – left superior pulmonary vein). Budowa LAA może być bardzo różnorodna (ryc. 1), a pierwszy szczegółowy opis został podany przez Ernsta i wsp.2, którzy zbadali 220 preparatów sekcyjnych łącznie z pośmiertnymi odlewami jamy uszka. Na tej podstawie stwierdzono, że objętość jamy LAA waha się w zakresie od 0,7 do 19,2 ml. Szerokość ujścia LAA zawiera się w granicach od 5 do 27 mm, a jego długość wynosi od 16 do 55 mm.

Kształt LAA jest jedną z podstawowych determinant wpływających na ryzyko formowania się skrzepliny (THR – thrombus)3. W celu usystematyzowania anatomii LAA stworzono klasyfikację morfologiczną tej struktury. Jest ona szczególnie ważna dla planowania i przeprowadzania zabiegów zamknięcia LAA. Kluczową rolę w ocenie kształtu LAA odgrywa dwuwymiarowa (2D – two-dimensional) oraz trójwymiarowa (3D – three-dimensional) echokardiografia przezprzełykowa (TEE – transesophageal echocardiography). Obecnie znane są dwie klasyfikacje morfologiczne. Pierwsza z nich wymienia trzy kształty LAA: rękaw, koguci grzebień, brokuł/kalafior. Rękaw oznacza taką postać LAA, w której dominuje pojedynczy płat o stosunkowo gładkim wnętrzu. Koguci grzebień to ostry zakręt dominującego płata w pewnej odległości od ujścia LAA. Brokuł/kalafior cechuje się zaś ograniczoną długością głównego płata z bogatą rzeźbą LAA. Druga klasyfikacja uwzględnia dodatkową odmianę morfologiczną – kaktus, która przypomina formę rękawa, jednak w odróżnieniu od charakterystycznej dla niego gładkościennej powierzchni cechuje się bardzo bogatą rzeźbą uszka (ryc. 2)3.

Patofizjologia uszka lewego przedsionka

LAA pełni kilka funkcji istotnych patofizjologicznie. Jako struktura o większej w porównaniu z LA rozciągliwości umożliwia jego dekompresję zwłaszcza w przypadku nagłego wzrostu ciśnienia w LA. Eksperymentalne badania na zwierzętach wykazały bowie...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Echokardiograficzna ocena uszka lewego przedsionka

Planimetryczne parametry LAA ocenia się zazwyczaj w dwóch przeciwstawnych przestrzennie projekcjach w TEE. Pierwsza z nich to projekcja przezprzełykowa środkowa dwujamowa6. [...]

Inne opcje obrazowania echokardiograficznego

Chociaż wstępne badania z użyciem TTE wykazały, że ma ona ograniczoną zdolność wykrywania tworzenia się THR w LA i LAA35, zastosowanie [...]

Ogłuszenie uszka lewego przedsionka

W 1960 r. Goldmann45 sformułował teorię, że powikłania zatorowe po DCC wynikają z obecności THR w LA. Postulował on, że THR [...]

Zamykanie uszka lewego przedsionka

Jako główne wskazanie do zamykania LAA w standardach wymienia się zapobieganie udarom mózgu u pacjentów z AF i przeciwwskazaniami do długoterminowego [...]

Podsumowanie

LAA jest strukturą o niejednolitej, lobularnej budowie, z niejednokrotnie bogatą rzeźbą wsierdzia. W czasie AF oraz przy konwersji AF do SR [...]

Do góry