Choroby nowotworowe są drugą co do częstości przyczyną zgonów zarówno w Polsce, jak i na świecie. W związku z tym odpowiednie leczenie onkologiczne stanowi bardzo ważny element postępowania klinicznego, mający na celu wydłużenie przeżycia pacjentów oraz podniesienie jakości ich życia. Niemniej terapia onkologiczna może nieść za sobą wiele skutków ubocznych, a nawet stać się przyczyną zgonu. Do najbardziej istotnych należą powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego, tj. zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, uszkodzenie kardiomiocytów i wtórnie rozwój niewydolności serca lub upośledzenie jego kurczliwości i powikłania zakrzepowo-zatorowe.

Potrzeba przeciwdziałania tym procesom oraz konieczność właściwej oceny ryzyka sercowo-naczyniowego związanego z leczeniem stały się fundamentem dla rozwoju nowej dyscypliny – kardioonkologii. Do najważniejszych celów klinicystów zajmujących się tą dziedziną należą obserwacja i właściwa opieka nad chorymi leczonymi onkologicznie, tak by przy maksymalizacji korzyści wynikających z terapii choroby podstawowej zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań wpływających negatywnie na układ sercowo-naczyniowy. Wieloletnie obserwacje oraz liczne badania kliniczne przyczyniły się do udoskonalenia stratyfikacji ryzyka wystąpienia skutków ubocznych leczenia, a nawet do wyodrębnienia czynników, które odgrywają rolę w monitorowaniu stanu pacjentów.

Biomarkery sercowe – rola w stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego

Pomimo istotnych korzyści płynących z zastosowania chemioterapii w leczeniu chorób nowotworowych musimy mieć na uwadze fakt, że bywa ona przyczyną nieodwracalnego uszkodzenia zdrowych tkanek, co może skutkować różnymi, potencjalnie zagrażającymi życiu działaniami toksycznymi (m.in. sercowo-naczyniowymi), a tym samym prowadzić do rozwoju dysfunkcji lewej komory oraz niewydolności serca, niedokrwienia mięśnia sercowego i zdarzeń sercowo-naczyniowych na podłożu niedokrwiennym, zaburzeń rytmu i przewodzenia, żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz innych niepożądanych procesów¹.

Uszkodzenie komórek mięśnia sercowego, przede wszystkim na tle terapii antracyklinami, lekami alkilującymi (cyklofosfamid, cisplatyna), antagonistami ludzkiego czynnika wzrostu naskórka (trastuzumab, pertuzumab), taksoidami (paklitaksel, docetakse...