Otyłość u pacjentów kardiologicznych – rozpoznawanie i dalsze postępowanie
dr n. med. Agnieszka Jurek1
dr inż. Ewelina Pałkowska-Goździk1,2
płk prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Paweł Krzesiński1
- Zdrowotne konsekwencje nadmiernej masy ciała
- Niefarmakologiczne metody leczenia otyłości
- Farmakoterapia i leczenie zabiegowe pacjentów z nadmierną masą ciała
Otyłość – definicja i statystyki
Otyłość (kod E66 w klasyfikacji ICD-10, kod 5B81 w klasyfikacji ICD-11) jest powszechną chorobą o złożonej etiologii, postępującą i nawracającą, bez tendencji do samoistnego ustąpienia, związaną z nieprawidłową i/lub nadmierną ilością tkanki tłuszczowej w organizmie, która negatywie wpływa na zdrowie. Status choroby pociąga za sobą obowiązek jej diagnostyki i leczenia zgodnego z aktualną wiedzą opartą na dowodach naukowych1,2.
Szacuje się, że w krajach Unii Europejskiej 53% populacji dorosłych ma nadmierną masę ciała (wskaźnik masy ciała [BMI – body mass index] ≥25 kg/m2), przy czym wartościom tym przypisuje się trend wzrostowy3. W Polsce, biorąc pod uwagę statystyki Głównego Urzędu Statystycznego (2021 r.), odsetek osób powyżej 15 r.ż. z nadmierną masą ciała (nadwaga i otyłość) w 2019 r. wynosił 57% (dotyczyło to 49% kobiet i 65% mężczyzn). Z kolei z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny wynika, że nadmierna masa ciała (BMI ≥25 kg/m2) odpowiada za 14,2% zgonów w Polsce i za utratę ogółem 12,4% lat przeżytych w zdrowiu4.
Powikłania
Otyłość jest chorobą związaną z licznymi powikłaniami metabolicznymi, wieloma schorzeniami przewlekłymi, obniżeniem jakości życia i przedwczesnym zgonem5. Zwiększa ryzyko insulinooporności, cukrzycy typu 26, dyslipidemii, nadciśnienia tętniczego7, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby8, chorób nerek, chorób neurodegeneracyjnych9, zaburzeń płodności10, zaburzeń depresyjnych11, choroby zwyrodnieniowej stawów12 oraz chorób nowotworowych (w tym: piersi, jelita grubego, przełyku, żołądka, pęcherzyka żółciowego, macicy, trzustki i jajników)13.
Pandemia COVID-19 dodatkowo naświetliła, jak poważne konsekwencje wiążą się z nadmierną masą ciała. Otyłość została uznana za czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia SARS-CoV-214,15. W analizie 208 badań obejmujących 3 550 997 mieszkańców 32 państw przedstawiono związek między nadmierną masą ciała a ryzykiem hospitalizacji i zgonu w wyniku COVID-19 (w zestawieniu z osobami z prawidłową masą ciała). Wykazano, że każdy wzrost BMI o 5 jednostek łączył się z wyższym o 28% ryzykiem hospitalizacji związanej z COVID-19 oraz wyższym o 10% ryzykiem śmierci15.
Otyłość należy do klasycznych głównych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego o etiologii miażdżycowej (ASCVD – atherosclerotic cardiovascular disease). Wiąże się ona z zaburzeniami hemostazy, zwiększa ryzyko niewydolności serca i zab...