BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Czy nieodpowiedni styl życia w dzieciństwie determinuje występowanie chorób sercowo-naczyniowych u dorosłych?
Karol Artur Sadowski
dr n. med. Michał Kowara
- Czynniki ryzyka chorób układu krążenia stwierdzane już w dzieciństwie
- Jak ograniczyć występowanie wymienionych czynników w populacji pediatrycznej
- Skuteczne metody poprawy stylu życia dzieci i młodzieży
Choroby sercowo-naczyniowe są od wielu lat nieprzerwanie główną przyczyną śmierci na świecie, odpowiadającą za ok. 18 mln zgonów rocznie, co stanowi 32% zgonów ogółem. Do ponad 75% z nich dochodzi w krajach o niskim i średnim dochodzie. Za 85% zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych odpowiadają zawał serca i udar mózgu, z czego 33% to zgony u osób mających mniej niż 70 lat1. Na choroby sercowo-naczyniowe w 2019 r. chorowało ok. 520 mln ludzi na świecie – w porównaniu z ok. 270 mln osób w 1990 r. stanowi to niemalże dwukrotny wzrost chorobowości. W tym samym okresie śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych wzrosła o ok. 50%, z ok. 12 mln do mniej więcej 18 mln2; w Polsce sytuacja jest nieco gorsza – co roku z przyczyn kardiologicznych umiera ok. 170 000 Polaków, co stanowi ponad 40% zgonów ogółem3,4.
Czynniki ryzyka
W rozwoju chorób sercowo-naczyniowych kluczowe są czas występowania czynników ryzyka oraz ich współistnienie. Dlatego w profilaktyce i zapobieganiu progresji tych schorzeń najważniejsza jest ich kontrola. Za najistotniejsze z epidemiologicznego punktu widzenia czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych uważa się:
- otyłość
- hipercholesterolemię
- nadciśnienie tętnicze
- palenie tytoniu
- cukrzycę typu 2
- styl życia, na który składają się m.in. jakość diety, aktywność fizyczna i długość snu.
Szczególnie istotny jest fakt, że wspomniane czynniki ryzyka mogą występować również u dzieci i młodzieży. W związku z tym w niniejszym opracowaniu skoncentrujemy się w sposób szczególny na czynnikach ryzyka obecnych już w dzieciństwie i ich wpływie na rozwój chorób sercowo-naczyniowych w wieku dorosłym.
Otyłość
W Stanach Zjednoczonych odsetek otyłych dzieci wzrósł z 5% w latach 60. XX w.5 do prawie 20% w 2020 r.6 W Polsce w latach 70. XX w. nadwagę miało mniej niż 10% uczniów, a w 2018 r. nadmierną masę ciała stwierdzano aż u 30,5% dzieci w wieku szkolnym7. Jest to wynik gorszy niż średnia europejska wynosząca w latach 2015-2017 ok. 28% (dane z 38 krajów Europy)8.
Otyłe dzieci i młodzież są 5 razy bardziej narażone na otyłość w wieku dorosłym niż ich rówieśnicy o prawidłowej masie ciała. Szacuje się, że 80% otyłych nastolatków będzie takimi również w wieku 30 lat9. Ponad 60% otyłych nastolatków cechuje się ...
Wpływ otyłości na układ krążenia ilustruje rycina 1.
