Dławica wazospastyczna

Dławica wazospastyczna (VSA – vasospastic angina), nazywana także dławicą Prinzmetala, została opisana po raz pierwszy w latach 50. XX w. pod postacią bólu w klatce piersiowej występującego najczęściej w spoczynku, rzadko w trakcie wysiłku, z towarzyszącymi zmianami elektrokardiograficznymi¹. Zjawisko może wiązać się z poważnymi powikłaniami, a chorzy są zagrożeni zdarzeniami sercowo-naczyniowymi². Zwraca się również uwagę na istotne pogorszenie jakości życia oraz wysokie wydatki ponoszone na leczenie³.

Typowy obraz elektrokardiograficzny wynikający ze spazmu proksymalnego odcinka tętnicy wieńcowej lub mikrotętnic wieńcowych charakteryzuje się kopulastym, symetrycznym uniesieniem odcinka ST-T, trwającym kilka minut. Częste są również arytmie komorowe pojawiające się w trakcie maksymalnego uniesienia lub podczas opadania odcinka ST-T⁴. Zmianom elektrokardiograficznym może (choć nie musi) towarzyszyć ból w klatce piersiowej.

W oryginalnej hipotezie Prinzmetala skurcz tętnicy wieńcowej wywoływał przejściową lub całkowitą okluzję naczynia i ustępował po podaniu nitrogliceryny, rzadko doprowadzając do zawału. W ostatnich latach termin „dławica wazospastyczna” zaczął być stosowany do opisu dławicy w przebiegu skurczu tętnicy wieńcowej niezależnie od zmian elektrokardiograficznych lub podtypu INOCA (ischemia with no obstructive coronary arteries)^4,5.

Obecnie rozpoznawalność VSA wydaje się zaniżona, testy prowokacyjne wykonuje się rzadko. Postawienie diagnozy wymaga potwierdzenia obecności objawów oraz udokumentowanego spontanicznego niedokrwienia i spazmu tętnicy wieńcowej. Złotym standardem pozostaje angiografia tętnic wieńcowych w trakcie testu prowokacyjnego z acetylocholiną, ergonowiną lub metyloergonowiną.

Leczenie VSA polega na zmianie stylu życia, podawaniu leków z grupy antagonistów wapnia i azotanów oraz unikaniu leków wazokonstrykcyjnych. Krótko działające nitraty pomagają odwrócić skurcz tętnicy wieńcowej i uśmierzyć ból, jednak ich przewlekłe stosowanie nie przynosi oczekiwanych efektów, nie zmniejsza ryzyka związanego z chorobą ani jej powikłań. Nierzadko spazm tętnicy wieńcowej indukuje zaburzenia rytmu serca: nieutrwalone i utrwalone częstoskurcze komorowe, torsade de pointes oraz migotanie komór.

Epidemiologia

Częstość VSA jest trudna do określenia z uwagi na konieczność stosowania testów prowokacyjnych w diagnostyce różnicowej.