Dławica wazospastyczna
dr n. med. Agnieszka Wojdyła-Hordyńska
- Obraz kliniczny dławicy wazospastycznej
- Badania diagnostyczne i kryteria rozpoznania
- Aktualne metody postępowania terapeutycznego
Dławica wazospastyczna (VSA – vasospastic angina), nazywana także dławicą Prinzmetala, została opisana po raz pierwszy w latach 50. XX w. pod postacią bólu w klatce piersiowej występującego najczęściej w spoczynku, rzadko w trakcie wysiłku, z towarzyszącymi zmianami elektrokardiograficznymi1. Zjawisko może wiązać się z poważnymi powikłaniami, a chorzy są zagrożeni zdarzeniami sercowo-naczyniowymi2. Zwraca się również uwagę na istotne pogorszenie jakości życia oraz wysokie wydatki ponoszone na leczenie3.
Typowy obraz elektrokardiograficzny wynikający ze spazmu proksymalnego odcinka tętnicy wieńcowej lub mikrotętnic wieńcowych charakteryzuje się kopulastym, symetrycznym uniesieniem odcinka ST-T, trwającym kilka minut. Częste są również arytmie komorowe pojawiające się w trakcie maksymalnego uniesienia lub podczas opadania odcinka ST-T4. Zmianom elektrokardiograficznym może (choć nie musi) towarzyszyć ból w klatce piersiowej.
W oryginalnej hipotezie Prinzmetala skurcz tętnicy wieńcowej wywoływał przejściową lub całkowitą okluzję naczynia i ustępował po podaniu nitrogliceryny, rzadko doprowadzając do zawału. W ostatnich latach termin „dławica wazospastyczna” zaczął być stosowany do opisu dławicy w przebiegu skurczu tętnicy wieńcowej niezależnie od zmian elektrokardiograficznych lub podtypu INOCA (ischemia with no obstructive coronary arteries)4,5.
Obecnie rozpoznawalność VSA wydaje się zaniżona, testy prowokacyjne wykonuje się rzadko. Postawienie diagnozy wymaga potwierdzenia obecności objawów oraz udokumentowanego spontanicznego niedokrwienia i spazmu tętnicy wieńcowej. Złotym standardem pozostaje angiografia tętnic wieńcowych w trakcie testu prowokacyjnego z acetylocholiną, ergonowiną lub metyloergonowiną.
Leczenie VSA polega na zmianie stylu życia, podawaniu leków z grupy antagonistów wapnia i azotanów oraz unikaniu leków wazokonstrykcyjnych. Krótko działające nitraty pomagają odwrócić skurcz tętnicy wieńcowej i uśmierzyć ból, jednak ich przewlekłe stosowanie nie przynosi oczekiwanych efektów, nie zmniejsza ryzyka związanego z chorobą ani jej powikłań. Nierzadko spazm tętnicy wieńcowej indukuje zaburzenia rytmu serca: nieutrwalone i utrwalone częstoskurcze komorowe, torsade de pointes oraz migotanie komór.
Epidemiologia
Częstość VSA jest trudna do określenia z uwagi na konieczność stosowania testów prowokacyjnych w diagnostyce różnicowej.