Tachykardie zatokowe w erze (post-) long-covid
Zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS)
dr n. med. Adam Stańczyk1
prof. dr hab. n. med. Artur Fedorowski2
prof. dr hab. n. med. Sebastian Stec3,4
lek. Aleksandra Wiśniewska1
lek. Marta Kornaszewska4,5
- Epidemiologia, patofizjologia, obraz kliniczny zespołu posturalnej tachykardii ortostatycznej
- Zasady diagnostyki, leczenia niefarmakologicznego i farmakoterapii
- Opis przypadków klinicznych z własnej praktyki
Zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS – postural orthostatic tachycardia syndrome) jest złożonym, wieloczynnikowym zaburzeniem, które charakteryzuje się nietolerancją ortostatyczną i tachykardią zatokową, związaną z przyjęciem pozycji stojącej1. Pacjenci często doświadczają zawrotów głowy, kołatania serca, duszności, zaburzeń koncentracji, mgły mózgowej, bólów głowy, objawów żołądkowo-jelitowych, nawracających dolegliwości bólowych, zasłabnięć i stanów przedomdleniowych, które znacznie obniżają zdolność do podejmowania aktywności społecznej, zawodowej, rodzinnej, pogarszając ogólną jakość życia. Do niedawna objawy POTS traktowano niezależnie, w tym błędnie interpretowano ten zespół w kontekście zaburzeń natury psychicznej (lęk, depresja)2. Leczenie POTS powinno być dobrane indywidualnie z uwzględnieniem osobniczego profilu hemodynamicznego układu krążenia. Skoncentrowanie się wyłącznie na obniżeniu częstości rytmu serca może prowadzić do niepowodzenia terapeutycznego.
Definicja
POTS to:
- przewlekły zespół objawów związanych z brakiem tolerancji pozycji stojącej
- objawiający się przyspieszeniem częstości rytmu zatokowego serca ≥120/min lub o co najmniej 30/min, trwającym dłużej niż 30 s, które wystąpiło w trakcie pierwszych 10 min pionizacji (u osób do 19 r.ż. wzrost częstości rytmu zatokowego o co najmniej 40/min)
- wspomnianemu wzrostowi nie może towarzyszyć hipotensja ortostatyczna (redukcja ciśnienia tętniczego ≥20/10 mmHg)
- objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej 3 miesiące
- należy wykluczyć inne przyczyny tachykardii
- zarówno przyspieszenie częstości rytmu zatokowego, jak i objawy nietolerancji ortostatycznej muszą występować łącznie1.
Kryteria rozpoznania POTS podsumowano w tabeli 1.
Należy podkreślić, że obecność innych przyczyn potencjalnie wyjaśniających tachykardię ortostatyczną (tab. 2) – takich jak niedokrwistość, odwodnienie, nadczynność tarczycy, guz chromochłonny (pheochromocytoma), gorączka, dolegliwości bólowe, infe...
Epidemiologia
Zespół POTS jest jednym z najczęstszych zaburzeń autonomicznego układu nerwowego, z szacowaną częstością występowania 0,1-1%1,4. Zwykle dotyczy nastolatków i młodych dorosłych, z przewagą płci żeńskiej. POTS jest zespołem niejednorodnym, o zróżnic...
