Wprowadzenie

Mimo ciągłego rozwoju medycyny nagły zgon sercowy (sudden cardiac death, SCD) nadal jest istotnym problemem. Według najczęściej stosowanej definicji SCD to naturalny zgon z przyczyn kardiologicznych, który wystąpił godzinę od początku objawów i był poprzedzony nagłą utratą przytomności. Najważniejszymi elementami definicji są niespodziewany czas i charakter zgonu [1,2]. Szacuje się, że w populacji ogólnej z powodu SCD umiera 1/1000 osób [3]. Wśród osób najbardziej zagrożonych SCD są chorzy z chorobą niedokrwienną serca, będącą przyczyną 80% wszystkich nagłych zgonów sercowych. Inne schorzenia sprzyjające SCD to niewydolność serca, kardiomiopatia rozstrzeniowa i przerostowa, wady serca, zapalenie mięśnia sercowego i wrodzone choroby arytmogenne [4]. Od lat poszukuje się nieinwazyjnych markerów związanych ze zwiększonym ryzykiem SCD. Wśród nich liczne ocenia się na podstawie standardowego spoczynkowego zapisu EKG, ciągłej rejestracji EKG metodą Holtera, rejestracji za pomocą Holtera zdarzeń, EKG wysokiej rozdzielczości i testu wysiłkowego.

Patomechanizm nagłego zgonu sercowego

Najczęstszą sekwencją zaburzeń rytmu serca prowadzącą do nagłego zgonu sercowego jest przejście częstoskurczu komorowego (ventricular tachycardia, VT) w migotanie komór (ventricular fibrillation, VF), które jest odpowiedzialne aż za 65-80% przypadków SCD. Mechanizm wystąpienia SCD jest złożony i związany z wzajemnymi zależnościami występującymi między czynnikami anatomicznymi a funkcjonalnymi, które prowadzą do rozwoju VT lub VF. Komorowe zaburzenia rytmu są wynikiem zależności między nieprawidłową funkcją mięśnia sercowego a tzw. czynnikami wyzwalającymi (trigger factors) [5]. W pracy Zaręby i wsp. [6] wyróżniono 3 grupy czynników krytycznych w zapoczątkowaniu tachyarytmii komorowej: obecność substratu arytmii komorowej, zaburzenia czynności układu autonomicznego serca oraz skłonność do występowania arytmii (ryc. 1).

Czynniki te wzajemnie na siebie oddziaływują, a wystąpienie nieprawidłowości w zakresie jednego z nich reprezentowanego przez odpowiednie markery SCD jest ogniwem w mechanizmie nagłej śmierci sercowej [6].

Czynniki ryzyka SCD

Grupując czynniki ryzyka SCD zgodnie z ich pochodzeniem, wyróżnia się: związane z częstotliwością i zaburzeniami rytmu serca, powiązane z depolaryzacją, wynikające z funkcji czynnościowej układu autonomicznego serca i zmian w zakresie repolaryzacj...

Częstość rytmu serca

Jednym z czynników ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia jest przyśpieszona częstość akcji serca. Wykazano, że istnieje ścisła zależność między częstością akcji serca a ryzykiem wystąpienia niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych, nadal je...